Tuz

Tuz vücudumuzun normal fonksiyonlarında çalışması için gereklidir. Tuzun vücudumuza sağladığı faydalar ve fazla kullanımının zararları.

Tuz vücudumuzda suyun tutulması, kas ve sinirlerin çalışması için gereklidir. Tuz, besinlerin bileşiminde bulunduğu gibi, göllerden, denizlerden ve kayalardan saf olarak da elde edilir. Elde edilen bu tuz, besinleri işleyerek saklamak ve yemeklerin lezzetini arttırmak için kullanılır. İnsanın günlük tuz gereksinmesi 5-15 gram arasında değişir. Aşırı sıcaklarda, fazla beden hareketlerinde terlemeyle, ateşli hastalıklarda terleme ve idrarla, ishallerde dışkıyla su ve tuz kaybedilir. Bu nedenle rahat ortamda yaşayan kişinin tuz gereksinmesi azken, ağır işte çalışanların, aşırı sıcaklardan korunamayanların, sık ishal olanların tuz gereksinmesi fazladır.

Doğal besinlerde tuz az miktarlarda bulunur. En çok tuz bulunan besinler; yeşil yapraklı sebzeler süt, et ve yumurtadır. Bunun yanında, işlenmiş besinlerde daha çok tuz vardır. En çok tuz bulunan işlenmiş besinler, salamura besinler (zeytin, peynir, turşu) bisküvi, kek vb. konserveler, kahve, ekmektir. İşlenmiş besinlerin çok tüketilmesi tuz alımını da artırır.

Fazla tuz gereksinmesi olmayan kişilerin yemeklerine tuz eklemeleri gerekmez ve hatta işlenmiş tuzlu besinleri az tüketmeleri de gerekir. Bunun yanında, fazla idrar çıkaran, aşırı terleyen ve ishal olan kişilerin içecek ve yiyeceklerine tuz eklemeleri zorunludur.

Tuz, kan basıncını artırır. Bu nedenle, tansiyonu yüksek olanların yemeklerine tuz koymamaları önerilir. Ayrıca, böbrek bozukluklarında, bazı kalp hastalıklarında, vücudun belirli yerlerinde su toplanmalarında(ödem), doğal besinlerin bileşimindeki tuzla yetinilmeli, yemeklere tuz eklenmemelidir. Aşırı ishallerde ise, tuz, şeker, limon suyu, çay karışımı sıvı hayat kurtarır. Yine, ishalin ve aşırı terlemenin olumsuz etkisi tuzlu ayranla giderilebilir.

Aşırı ishallerde kullanılacak sıvı reçetesi:

1 su bardağı çayın içine, 2/3 silme çay kaşığı tuz, bunun yarısı kadar karbonat, 1 çorba kaşığı şeker, 1 tatlı kaşığı limon suyu konup eritilir. İshalli kişiye bu sıvı devamlı azar azar içirilir. Hasta biraz kendine gelince tuzlu ayran içilir, yoğurt yedirilir.
Görüldüğü gibi, tuz yerine göre zehir, yerine göre panzehirdir. Yerinde kullanmasını bilmek gerekir. O yüzden tuz tüketirken aşırıya kaçmamalı ve diğer besinler gibi miktarınca tüketmeye özen göstermelisiniz.

Kaynak: Genel Beslenme (Ayşe Baysal)