Hijyenik olmayan ortamlarda hazırlanan ve uygun sıcaklıkta saklanmayan besinler, özellikle yaz aylarında havanın sıcak ve nemli olmasıyla birleşince vücudumuzda hastalık yapan bakterilerin üremesi için elverişli bir ortam hazırlıyor. Bu durum da sağlığı ciddi boyutlarda tehdit edebilen besin zehirlenmelerine neden olabiliyor. Besin zehirlenmesinin önüne geçmenin yolu ise besinleri satın alırken, saklarken veya tüketirken bazı önemli noktalara dikkat etmekten geçiyor. Beslenme ve Diyet Uzmanı Müge Özyurt Şafak, sağlık sorunuyla karşılaşmamak için aşırı sıcaklarda dikkat etmeniz gereken noktaları anlatıyor!
Rengi Canlı Olan Sebze Ve Meyveleri Satın Alın
Sebze ve meyveler saklama yönünden en dayanıksız besin grubunu oluşturuyor. Bu nedenle özellikle mevsiminde olan meyve-sebzeleri tercih edin. Gerginliğini kaybetmemiş, yaprakları sararmamış ve rengi canlı olanlarını satın alın. Ezik, çürük, çamurlu ve böcek tarafından yenilmiş olanlarını almayın. Açıkta pazarda satılan taze peynir ve sütlerden ise kesinlikle kaçının. Çünkü süt ve ürünleri pastörize edilmedikleri için besin zehirlenmesine neden olan salmonella bakterilerinin üremeleri bakımından riskli grupta yer alıyorlar. Meyve ve sebzeleri evde mutlaka buzdolabında 3 - 4C derecede saklayın.
Dondurulmuş Ürünleri Alışverişin Sonuna Bırakın
Marketten tavuk, et, yumurta gibi potansiyel riskli besinleri satın alırken bu ürünlerin bulunduğu buzdolabı sıcaklığının 4-5 C olmasına dikkat edin. Dondurulmuş ürünleri alışverişin sonunda alın. Etiket bilgilerini mutlaka kontrol edin ve dibinde buz kristalleri olan paketleri satın almayın. Marketteki derin dondurucularının sıcaklığının 18C olup olmadığını kontrol edin. Dondurulmuş ürünleri hemen tüketmeyecekseniz buzdolabının dondurucu kısmında saklayın.
Buzdolabınızı 0-4 Derece Aralığında Tutun
Buzdolabınızın iç sıcaklığı 0-4 C aralığında derin dondurucu sıcaklığı ise 18C ile 23C arasında olmalı. Çünkü bakterilerin üremesi 10 C'nin altında yavaşlıyor, 4 C de ise duruyor.
Krema, Peynir Ve Mayonezi Buzdolabı Kapaklarına Koymayın
Buzdolabı kapakları krema, peynir, mayonez gibi potansiyel riskli besinleri saklamak için uygun değildir. Bu gibi besinleri dolabın iç kısmında üst raflarda saklamaya özen gösterin. Pastörize sütü açtıktan sonra buzdolabında 2 gün saklayabilirsiniz. Yumurtayı da yıkamadan buzdolabına yerleştirin ve 2 hafta içinde tüketin. Sebze ve meyveleri buzdolabının orta rafında saklayın. Sıcaklık arttıkça saklama süresinin azaldığını da unutmayın.
Riskli Besinleri Diğer Yiyeceklerle Temas Ettirmeyin
Çiğ et, tavuk ve balık gibi potansiyel riskli besinleri diğer yiyeceklerle temas etmeyecek şekilde saklayın. Bir iki gün içinde tüketilmeyecek olan et, tavuk ve balıkları birer yemeklik miktarlarda ve yassı bir şekilde paketlenmiş olarak, derin dondurucuda saklayın.
Çiğ Besinler İle Pişmiş Besinleri Ayrı Raflara Yerleştirin
Temiz bir besine bakteri içeren etmenlerden bakteri bulaşması olarak nitelendirilen çapraz bulaşmayı önlemek için çiğ besinler ile pişmiş besinleri ayrı raflarda saklayın. Et, tavuk, balık gibi potansiyel riskli besinleri ayrı kaplarda alt raflara, tavuğu da en alt rafta olacak yerleştirin. Pişmiş yemekler ise üst raflarda üzeri kapalı bir şekilde yerleştirin. Tavuk, balık ve etlerden damlayan suların diğer besinlerle temasını önlemek için mümkünse bu besinleri dondurucuda saklayın.
Donduracağınız Meyvelerin Üzerine Şeker Serpin
Meyve ve sebzeleri dondurarak saklamak için uygun yöntemler ile hazırlık yapın. Sebzeleri ayıklayıp temizlendikten sonra kaynar suda 1-2 dakika tutup, hızlıca soğutma işlemi ile şoklama yapın. Ardından buzdolabı poşetlerine tüketilecek miktarlarda koyup, dondurun. Meyveleri yıkadıktan sonra üzerine şeker serpin veya meyveleri şeker şurubunun içine atın. Tüketeceğiniz porsiyonlarda poşetleyip dondurun. Bu şekilde hazırladığınız meyve ve sebzeleri derin dondurucuda 8 ay, buzdolabının buzluk kısmında ise 2 - 4 hafta boyunca saklayabilirsiniz.
Dondurulmuş Et Ürünlerini Buzlukta En Fazla 2-4 Hafta Tutun
Hazır dondurulmuş olarak satın aldığınız et ürünlerini 18C de derin dondurucuda son kullanma tarihine kadar saklayabilirsiniz. Evinizdeki derin dondurucuda et saklarken, etleri tüketeceğiniz miktarlarda paketleyip, buzlukta 2 - 4 hafta, derin dondurucuda ise 3 - 4 ay saklayabilirsiniz. Aklınızda bulunsun, uygun şartlarda saklanmayan et ürünlerinde renk değişimi, kuruma ve acıma olabiliyor.
Çözdüğünüz Besinleri Tekrar Dondurmayın
Derin dondurucularda bakteriler ölmüyor, sadece üremeleri duruyor. Çözdürme sonrasında ise üreme hızla tekrar başlıyor. Bu da besin değeri ve kalitesi için risk oluşturuyor. Dolayısıyla çözdürülmüş besinleri kesinlikle tekrar dondurmayın. Bu nedenle besinler dondurmadan önce tüketileceğiniz miktarlarda paketlemeye özen gösterin.
Etlerin Çözülme İşlemini Sıcak Yerde Yapmayın
Çözdürme işlemini buzdolabında, diğer besinlerle temas etmeyecek şekilde, 24 saat içinde yapmaya özen gösterin. Tezgahta, doğrudan güneş ışığında ve kalorifer peteklerinin üzerinde çözdürme işlemi yapmayın. Bakterilerin üremesi için en uygun sıcaklık 5C - 65C arasıdır. Oda sıcaklığı ( 25C ) da bu aralıktadır. Dondurulmuş besinleri çözdürme işlemi mikrodalga fırında ve akan bol soğuk su altında da yapabilirsiniz.
Pişen Yemekleri En Geç 1 Saat İçinde Buzdolabına Koyun
Pişen yemekleri hemen servis etmeyecekseniz 2 saat içinde, sıcak havalarda ise 1 saat içinde buzdolabına yerleştirin. Yemekleri sıcakken dolaba koymamaya dikkat edin. Soğutma işlemini buz veya soğuk su dolu tencerelerde yapabilirsiniz. Pişen yemekler etli ise buzdolabında 1 - 2 gün, etsiz zeytinyağlı ise 2-3 gün saklayabilirsiniz.
Dumanı Üstünde Tüten Yemekleri Tercih Edin
Açık büfelerde besinler uzun saatler boyunca uygun olmayan sıcaklıklarda bekletilebiliyor. Özellikle soğuk servis edilen yoğurtlu, mayonezli, yumurtalı meze ve salatalar mutlaka soğuk ortamlarda, dolaplarda bu sıcaklığı koruyacak şekilde servis edilmeli. Besinler oda sıcaklığında en fazla 1 saat bekletilebilir. Bu nedenle erken yemek yemekte fayda var. Özellikle barbunya, kuru börülce, zeytinyağlı pirinçli sarma ve dolmalar sıcak havalarda bozulmaya en yatkın besinleri oluşturuyor. Dolayısıyla tabağınıza almadan önce bu besinlerin ne zaman hazırlandığını mutlaka sorun. Et, tavuk ve balık alırken dumanı üstünde tüten yemekleri tercih edin. Bu, besinin iç sıcaklığının bakterilerin üremesine izin vermeyeceğinin göstergesidir. Bozulduğundan şüphe duyduğunuz yemekleri tatmaktan da kaçının.