GTÜ Temel Bilimler Fakültesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yelda Özden Çiftçi, yaptığı açıklamada, Türkiye'nin bitki türleri bakımından çok zengin önemli bir zenginliği bulunduğunu fakat sahip olduğu bitkilerin bir kısmını kaybettiğini söyledi. Büyük bir zenginlik olan bitki çeşitliğimize mutlaka sahip çıkmamız gerektiğini belirtti.
Bitkilerin tohum bankaları, botanik bahçeleri ve arberatoryumlarda saklanabildiğini fakat saklanması zor olan türler için mutlaka kriyo bankaları kurulması gerektiğini vurgulayan Çiftçi, "Kriyo bankaları hem bilimsel hem de ticari olarak öne çıkacak türlerin uzun süreli korunması için çok büyük bir öneme sahip. Biz de ülkemizin çok önemli bitki kaynaklarını uzun süre saklamak amacıyla kriyo bankası kurduk" diye konuştu.
Çiftçi, yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalan bitkileri korumak için Türkiye'de çeşitli tohum bankalarının kurulduğunu ama buralardaki saklama sürelerinin bazı türler için sınırlı olduğuna dikkat çekerek, "Kriyo bankasının en önemli özelliklerinden biri saklama süresinin sınırsız olması. Özellikle dehidratasyon oldukça hassas olan tohumları kriyo bankasında eksi 196 santigrat derecede saklama gerçekleştirildiği ve kriyobiyolojide metabolizmanın tamamen bu sıcaklıkta durduğu kabul edildiği için teorik olarak sonsuza kadar saklayabiliyoruz. Şu anda sakladığımız tohumların ya da bitkisel parçaların 50 sene sonra, 100 sene sonra ya da 200 sene sonra çıkartıldıklarında aynı özellikte olmaları ve aynı kaliteye sahip olmaları beklenmekte. Zaten kriyo bankalarının en önemli özellikleri bu. Yani sınırsız bir süre saklayabiliyorsunuz" ifadelerini kullandı.
Çalışmalar Daha Çok Odunsu Bitkiler Üzerinden Yürüyor
Çiftçi, daha çok odunsu bitkiler üzerinde çalıştıklarını ve meyve ağaçlarına yoğunlaştıklarını anlatarak, sözlerini şöyle sürdürdü:
"İlk başta Antep fıstığı ve onun farklı türleriyle çalışmalara başladık. Kalitesini bildiğimiz 30 yaşındaki ağaçlardan dişi ve erkek olmak üzere çeşitli bitkisel dokular aldık ve bunları laboratuvar ortamında çoğalttık. Daha sonra da kriyo bankasında korumaya aldık. Aynı şekilde tohumlarını da sakladık. Tohumlarda anaç olarak kullandığımız tohumları tamamen göz ardı etmek mümkün değil. Tohumları da yine aynı şekilde eksi 196 santigrat derecede azotta saklanmak üzere protokol geliştirdik ve şu anda saklıyoruz. Bunun dışında zeytinde yaptığımız çalışmalar var. Süs bitkileri üzerine yaptığımız çalışmalar var. Yine bize ait olan ve çoğaltımında sorun olan ve ekonomik olarak da önemli olan ama gen plazmasını kaybettiğimiz sakız ağacı var. Sakız ağacını da kriyo bankasında saklayacak şekilde protokol geliştirdik ve şu anda saklanıyorlar."
Çalışmaların daha da genişletilerek yürütüleceğini belirten yetkililer daha çok tohumun saklanabileceğini belirtti