Kızamık, Kabakulak, Kızamıkçık

(MMR)

Kızamık

Kızamık, ateş, döküntü, nezle, öksürük ile gözlerde ağrı ve kızarıklığa neden olan ciddi ve çok bulaşıcı bir viral hastalıktır. Kızamık bazen, zatürree gibi tehlikeli komplikasyonlara neden olabilir. Hastalığa yakalanan 2000 çocuktan yaklaşık bir tanesinde beyin iltihabı görülmektedir. Bu şekilde etkilenen her on çocuktan birisi yaşamını kaybetmekte ve dördünün beyninde kalıcı hasar oluşmaktadır. 

Kızamık, hasta olan kişinin öksürme ve aksırması sırasında çıkan tükürük damlacıkları aracılığıyla geçebilir.  Çocuklarda, kızamık hastalığından birkaç yıl sonra SSPE olarak adlandırılan ender bir sağlık sorunu ortaya çıkabilir. Hızlı bir şekilde beyni tahrip eden SSPE, her zaman öldürücüdür. 

Kabakulak

Kabakulak, ateş, bas ağrısı ve tükürük bezlerinin iltihaplanmasına neden olur. Bazen beyni çevreleyen zarda iltihaplanmaya yol açar. Ancak, hastalığın kalıcı yan etkileri ender olarak görülmektedir. Bu hastalık ayrıca kalıcı sağırlığa da neden olabilir. 
Kabakulak, hasta olan kişinin öksürme ve aksırması sırasında çıkan tükürük damlacıkları aracılığıyla geçebilir. 

Hastalığa yakalanan beş ergin ya da yetişkin erkekten yaklaşık birisinde erbezlerinde (testislerde) ağrılı iltihap ve sislik görülmektedir. Bu durumdaki erkekler genellikle tamamen iyileşmekte, ancak bu komplikasyon ender olarak kısırlığa yol açabilmektedir.

Kızamıkçık

Kızamıkçık, hafif bir çocukluk dönemi hastalığıdır. Ancak, ergenlik çağındaki gençleri ve yetişkinleri de etkileyebilir. Hastalık lenf bezlerinde şişme, eklem ağrısı ile yüzde ve boyunda iki üç gün süren döküntüye neden olur. Hasta her zaman hızla ve tam olarak iyileşir. 
Kızamıkçık, hasta olan kişinin öksürme ve aksırması sırasında çıkan tükürük damlacıkları aracılığıyla geçebilir. 

Kızamıkçık, kadınların hamileliklerinin ilk 20 haftasında hastalığa yakalanmaları durumunda çok tehlikelidir. Bu, bebekte ciddi oluşum bozukluklarına neden olabilir. İşitme ve görme özürlülüğü ile kalple ilgili oluşum bozuklukları ve zihinsel özürlülüğe yol açabilir. 

Kızamıkçık çok bulaşıcı bir hastalık olup, hamile kadınları ve bebeklerini korumanın en uygun yolu, kadınların hamile kalmadan önce ası olmalarını sağlamak ve hastalığın yayılmasını önlemek için tüm çocukları aşılamaktır. 
 
Doğurganlık yasında olan ve özellikle hamile kalmayı düşünen kadınların doktora başvurmaları ve kızamıkçık kan testi yaptırmaları gerekir. Kan testi, başka bir MMR asısının gerekip gerekmediğini gösterecektir. Bir diğer MMR asısı yapılmasının gerekmesi halinde, asının koruma sağladığından emin olmak için, asının ardından bir kan testi daha yapılmalıdır. Hamile olan veya iki ay içinde hamile kalmayı planlayan kadınlara ası yapılmamalıdır. Kadınların her hamilelikten önce, koruma düzeyinin halen yeterli olup olmadığının belirlenmesi için, kızamıkçık kan testi yaptırmaları önemlidir. 

MMR’nin Olası Yan Etkileri

MMR asısının yan etkileri, hastalıkların komplikasyonlarından çok daha az sıklıkta görülmektedir. En yaygın yan etkiler, kişinin kendisini iyi hissetmemesi, hafif ateş ve muhtemelen asıdan sonra yaklaşık altı ile on bir gün süren döküntülerdir. Bu süre içinde döküntüleri olan kişiler hastalığı başkalarına bulaştırmaz. 

Ası olan kişilerde bazen, asının bileşimindeki kabakulak virüsü nedeniyle, asıdan yaklaşık üç hafta sonra tükürük bezlerinde hafif şişme görülebilir.  Beyin iltihabı gibi, asının en önemli yan etkisi çok ender olarak görülmekte ve muhtemelen milyonda bir ya da daha az sıklıkta oluşmaktadır. 

Yaygın Yan Etkiler Aşağıdaki Uygulamalarla Azaltılabilir:

• Fazla miktarda sıvı içilmesini sağlama
• Fazla kalın giyinmeme
• Ası yapılan yere soğuk, ıslak bir bez parçası koyma
• Herhangi bir rahatsızlığı azaltmak için parasetamol alma (ya da çocuğunuza verme)(yasa göre uygun dozda vermeye dikkat ediniz)

Yan etkilerin ciddi olması veya geçmemesi ya da kaygı duymanız halinde, doktorunuza ya da hastaneye gidiniz. 

Aşı Öncesi Kontrol Listesi

Sizde ya da çocuğunuzda aşağıda belirtilen durumların olması halinde, aşı olmadan önce bunları doktor ya da hemşireye iletiniz:

• Son bir ay içinde başka bir aşı olunması
• Aşı yapılacağı gün hasta olunması
• Herhangi bir aşıya karşı ciddi yan etkilerin olması
• Herhangi bir ciddi alerjinin olması
• Herhangi bir tür steroid ilaç kullanılması (sözgelimi, kortizon gibi)
• Son üç ay içinde gamaglobülin aşısı veya kan nakli yapılması
• Bağışıklık sistemini zayıflatan bir hastalığın olması ya da tedavinin uygulanması (sözgelimi, kan kanseri, kanser, HIV/AIDS, radyoterapi ya da kemoterapi gibi)
• Halen araştırmaları süren merkezi sinir sistemiyle ilgili bir hastalığın olması
• Hamile olmanız veya aşıdan sonra iki ay içinde hamile kalmayı planlamanız.

Aşının farklı bir şekilde yapılması gerekebileceğinden, yukarıda belirtilen durumların doktor ya da hemşireye iletilmesi gerekir.