Yeni Tip Koronavirüs Nedir?
Koronavirüsler; soğuk algınlığı, nezle, SARS (Şiddetli Akut Solunum Yolu Sendromu), MERS (Ortadoğu Solunum Yolu Sendromu) gibi hastalıklara sebep olan bir virüs ailesidir. 2019 yılının sonlarına doğru, Çin’in Wuhan kentinden başlayan bir salgına neden olan yeni tip koronavirüs tanımlanmıştır. SARS-CoV-2 olarak adlandırılan yeni tip koronavirüs, insanları enfekte ederek Covid-19 hastalığına neden olur. Hastalığın Wuhan’dan başlayarak tüm dünyayı etkisi altına alması sonucu, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 2020 Mart ayında pandemi ilan etmiştir.
Yeni Tip Koronavirüs Belirtileri Nelerdir?
Yeni tip korona virüsün sebep olduğu Covid-19 hastalığı, kişileri farklı şekillerde etkileyebilir. Bazı kişilerde oldukça hafif belirtiler görülürken bazı kişilerde semptomlar şiddetli olabilir.
Yeni tip koronavirüs vücuda alındıktan 2-14 gün sonra belirtiler ortaya çıkmaya başlar. Virüsün vücuda alınmasıyla belirtilerin başlaması arasındaki süreye ise kuluçka dönemi (inkübasyon periyodu) denir.
Covid-19’da sık görülen belirti ve bulgular:
- Ateş
- Öksürük
- Yorgunluk
- Tat ve koku kaybı
- Nefes darlığı
- Kas ağrısı
- Titreme
- Boğaz ağrısı
- Burun akıntısı
- Baş ağrısı
- Göğüs ağrısı
- Kırmızı göz (konjonktivit)
- Bulantı, kusma
- İshal
- Döküntü
olarak sıralanabilir.
Covid-19 hastalarında bu belirtilerden bir ya da birkaçı görülebileceği gibi hiç belirti göstermeyen hastalar da olabilir. Nadir de olsa bazı Covid-19 hastalarında da bu belirtiler arasında yer almayan farklı semptomların görülmesi mümkündür.
Covid-19 belirtilerinin şiddeti hastadan hastaya değişiklik gösterir. Bazı hastalar rahatsızlığı kolay ve çabuk atlatırken bazı hastalar da Covid-19’u ağır geçirebilir. Hastalığı hafif başlayan bir grup hastada; belirtilerin giderek şiddetlendiği, gün geçtikçe ağırlaşan bir tablo da görülebilir.
Covid-19 genellikle, ileri yaş grubunda yer alan kişilerde daha şiddetli semptomlara neden olur. Kronik tıbbi bir rahatsızlığı olan kişilerde de Covid-19 ağır seyredebilir. Hastalığın ağır geçmesine sebep olan durumlar:
- Kalp yetmezliği, koroner arter hastalığı gibi ciddi kalp rahatsızlıkları,
- Kanser,
- Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH),
- Tip II Diyabet,
- Obezite,
- Sigara Kullanımı,
- Kronik böbrek hastalığı,
- Orak hücreli anemi,
- Organ nakli nedeniyle bağışıklık sistemi baskılayıcı ilaç kullanımı,
- Astım,
- Karaciğer hastalığı,
- Kistik fibrozis gibi kronik akciğer hastalıkları,
- Yüksek tansiyon,
şeklinde sıralanabilir.
Yeni tip koronavirüsle enfekte olmuşsanız ve
- Nefes almada zorluk,
- Sürekli göğüs ağrısı,
- Uyanık kalamama, bilinç bulanıklığı,
- Dudaklarda morarma,
gibi belirtileriniz varsa en yakın sağlık kuruluşuna başvurmanız gerekir.
Yeni Tip Koronavirüse Karşı Aşılar Etkili mi?
Yeni tip koronavirüse karşı dünya çapında çok sayıda firma aşı geliştirme çalışması yapmıştır. Bunun sonucunda klinik testleri başarıyla tamamlayan aşıların; güvenli ve etkili oldukları gösterilmiştir. Üretilen aşılar, farklı ülkelerce satın alınmış ve çok sayıda ülkede sağlık çalışanları başta olmak üzere yaygın aşılanmaya başlanmıştır.
Yeni tip koronavirüs, hala mutasyona uğramaya ve değişmeye devam etmektedir. Bu mutasyonların, virüsün bulaşıcılığını artırdığına dair iddialar vardır. Aşıların, mutasyon geçiren koronavirüs üzerinde etkisiz olduğuna dair bir bilgi mevcut değildir.
Yeni Tip Koronavirüse Önlem Olarak Ne Yapılabilir?
Yeni tip koronavirüs, yakın temas ya da virüsle enfekte damlacıklar aracılığıyla insanlar arasında yayılabilir. Virüsün toplum içindeki yayılımını önlemek ve salgını kontrol altında tutabilmek için uzmanlar tarafından yeni tip koronavirüs tedbirleri belirlenmiştir. Bu tedbirler kapsamında birey olarak herkesin uyması gereken bazı kurallar vardır. Bunlar:
- Kalabalık ortamlarda diğer kişilerle araya en az 1.5-2 metre mesafe koymak,
- Elleri sık sık sabunlu suyla en az 20 saniye olacak şekilde yıkamak ya da en az %60 oranında alkol içeren dezenfektan ile temizlemek,
- Dışarı çıkarken maske takmak,
- Hapşırma veya öksürme gibi durumlarda ağzı ve burnu peçete ya da dirsek ile kapatmak,
- El ile göz, yüz gibi bölgelere dokunmamak,
- Hasta olan kişilerle ortak havlu, tabak, bardak gibi eşyaları kullanmamak,
- Kapı kolu, elektrik düğmeleri gibi sık kullanılan yerleri dezenfekte etmek şeklinde sayılabilir.
Kişisel hijyene ve mesafeye dikkat etmek, sizin ve sevdiklerinizin pandemi dönemini daha rahat atlatmanıza yardımcı olabilir. Bu süreçte bağışıklık sistemini güçlü tutmak adına beslenmenize de dikkat etmelisiniz. Bazı vitamin ve minerallerin eksikliği, Covid-19’un daha ağır geçirilmesine yol açabilir. Vitamin ve mineral eksikliğini önlemek için dengeli ve düzenli beslenmek ya da gıda takviyeleri kullanmak faydalı olacaktır. Sağlıklı günler dileriz.