Bilgisayarların, bilinçsizce ve uzun süre kullanıldığı zaman sağlık sorunlarına neden olabildiği bir gerçek. Bu sağlık sorunları kimilerinde ellerde, bileklerde, kollarda, omuzlarda, boyunda ve sırtta ağrı, tutulma veya kasılmayla kendini gösterirken, kimilerinde halsizlik, isteksizlik ve görme bozuklukları olarak ortaya çıkabiliyor.
Birçok kişi bilgisayar başında iken, nasıl oturduğunu çoktan unutmuş, sırt öne eğilmiş, eller klavye ya da fare üstünde, gözleri ekrana kilitlenmiş vaziyette zamanın ne kadar hızlı geçtiğinden habersizdir. Ancak bilgisayar başından kalktıklarında; gözlerinde yanma, boyun kaslarında ağrı ve sertleşme, elde uyuşukluk, yorgunluk gibi şikayetlerden söz etmeye başlarlar.
Yanlış bilgisayar kullanımından kaynaklanan sağlık sorunlarından etkilenmek istemiyorsanız, bilgisayar kullanırken dikkat etmeniz gereken bazı kurallar var:
- Bilgisayar satın alırken işlemcisinin, RAM'inin kapasitesinin veya çoklu ortam özelliklerinin yanında bilgisayar monitörünün ne kadar radyasyon yaydığı, klavye ve faresinin ergonomik olup olmadığı gibi konulara da dikkat edin.
- Bilgisayarın bulunduğu mekanın havasının mutlaka belli aralıklarla nemlendirilmesini sağlayın.
- İşyerinde, okulda veya evde bulunan bilgisayarı ortaklaşa kullanırken her oturduğunuzda çalışma ortamını ihtiyaçlarınıza göre ayarlayın.
- Sık kullandığınız kağıtları, kitapları veya diğer araç gereçleri kolayca uzanabileceğiniz mesafelerde tutun.
- Ortamın ve ekranın tozunun ıslak bezle sık sık alınması ekrandaki görüntünün netleşmesini sağlar.
- Ayarlanabilir sandalye kullanın: Çalışma sandalyesi satın alırken yükseklik ile sırtlığının ayarlanabilir olup olmadığına dikkat edin. Sandalyenin yanlarda kolları dinlendirebilecek yerlerinin olması ve sırtlığının dik olması çalışma sırasında sizi rahat ettirir. Sandalyeye oturduğunuz zaman başınızın dik, sırtınız destekli, kollarınız rahat, gözleriniz ekranın tam karşısında olsun. Ekrana olan uzaklığınızın 50-70 cm arasında olmasına özen gösterin.
- Yüksek masalar çalışmak için uygun değildir. Oturulan masanın yüksek olmaması, omuzların yüksekte kalmaması gerekir. Omuzlar ne aşağı inmeli ne de yukarı çıkmalıdır.
- Işık yansımalarından korunun. Oda aydınlatması için gündüzleri gün ışığı kullanın. Akşamları ise lambanın ışık şiddetinin normalden yarı yarıya daha az olmasını sağlayarak ışık yansımalarını aza indirmeye çalışın. Monitörünüzü yan tarafı pencereye bakacak biçimde yerleştirerek pencereden gelen ışık yansımalarından korunun.
- Ekran koruyucu kullanın. Toprak hattı olan ekran koruyucular bilgisayarın elektrik yükünün azaltılmasını sağlar.
- Ergonomik fare ve klavye kullanın. Fare olabildiğince vücuda yakın tutularak omuz, el bileği ve dirsekteki gerilimin azaltılması sağlanmalı. Fare ve klavye kolların rahatlıkla ulaşabileceği bir uzaklıkta ve yükseklikte olmalı.
- Belge tutucu kullanın. Eğer işiniz gereği kağıt ortamındaki bilgileri bilgisayara aktarmanız gerekiyorsa, okunacak belgeler bilgisayar ekranına oldukça yakın ve göze ekranla eşit uzaklıkta olmalı; bunu sağlamak için belge tutucu kullanabilirsiniz.
- Uzun süre hareketsiz kalmayın. Uzun süre hareketsiz oturmak rahatsızlık ve kas yorulmasına yol açabileceği için, çalışırken küçük molalar verilip esneme egzersizleri yapılmalıdır. Bilgisayarda uzun süre çalışacaksanız en azından saatte bir, mümkünse daha da sık olarak kısa molalar verin.
- Monitörünüze bakarken gözlerinizi kırpmayı unutmayın: Aslında göz kırpmak düşünmeksizin, kendiliğinden yaptığımız bir eylemdir. Ancak insanlar normal şartlarda bilgisayar kullanırken daha az göz kırpar. Bu durum gözler için zararlıdır. Göz kırpmak, gözlerinizi doğal olarak koruyup nemlendirir ve göz kuruluğunun önlenmesine yardımcı olur. Her 20 dakikada bir önünüzdeki ekrana bakmaktan vazgeçip yaklaşık 5-6 metre uzaklıktaki bir nesneye bakarak göz kaslarınızın gevşemesini sağlayın.
- Dizüstü bilgisayarları masa başına oturmadan uzun süreli kullanmayın. Yatak gibi rahat mekanlarda dizüstü bilgisayarla çalışırken, ister istemez öne doğru eğiliriz ya da bilgisayarı kucağımıza alırız. Bu tür uzun süreli kullanımlar duruş bozukluğu, omuz, boyun ve bel kaslarının zorlanması ile şiddetli ağrılar duyulmasına neden olabilir. Bu riski azaltmak için, dizlerinizin üstüne koyduğunuz bilgisayarın ekranını yükseltmek için bacaklarınızın üzerine mutlaka bir destek (kalın bir kitap gibi) koyun.
- Bilgisayar ve monitörlerinin yaydığı elektromanyetik dalgalardan kendinizi koruyun. Elektromanyetik alanlar ekranın ön kısmında en az düzeyde iken, yanlarında, üstünde ve arkasında fazladır. Birden çok bilgisayarın bulunduğu ortamlarda bilgisayarın yanında ve arkasında 120 cm'den daha az mesafede kimse çalışmamalıdır.
- Her gün düzenli olarak egzersiz yapın. İşiniz gereği sürekli masa başında oturuyorsanız kilo almamak ve kaslarınızı çalıştırmak için egzersizlerinizi ihmal etmeyin.