Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar

Cinsel Yolla Bulaşan Hastalık (CYHB) Ne Demektir? 

CYBH bir kişiden diğerine vajina, ağız ve makat yoluyla cinsel ilişki sırasında bulaşan hastalıktır. Bazıları, zührevi hastalıklar da denilen bu hastalıkların frengi ve bel soğukluğundan ibaret olduğunu sanırlar. CYBH, cinsel organlardaki basit bir iltihaptan, kısırlığa ve diğer bir çok ciddi hastalığa kadar geniş bir yelpazeyi kapsar. AIDS ve Hepatit-B de cinsel ilişki sırasında bulaşabilen hastalıklardır. 

• CYBH a kimler yakalanabilir?
  Bu hastalıklar sadece belirli bir grupta görülmezler, herkesi etkileyebilirler, ancak bazıları daha fazla risk altındadır.
• Cinsel yolla bulaşan hastalıklarda belirtiler ne zaman ortaya çıkar?
  Cinsel yolla bulaşan hastalıklarda bazen belirti yoktur ya da kişiyi rahatsız etmeyecek kadar hafif belirtileri olabilir. Özellikle kadınlarda bazen hiç belirti görülmez. Ancak, tedavi edilmediği sürece, belirtisiz enfeksiyonu olanlar, bilmeden hastalığı başkalarına bulaştırırlar.
  Cinsel temastan sonra hastalık belirtilerinin ortaya çıkması için geçen süre (kuluçka süresi) hastalıktan hastalığa farklıdır. Bu süre günler (bel soğukluğu), haftalar (klamidyoz, hepatit B), aylar (frengi) ya da yıllar (AIDS) olabilir.
• Kişi Kendisinde CYBH olduğunu bilebilir mi?
  Bu enfeksiyonlardan bazılarının gözle görülür belirtileri olmaz, bu nedenle hastalık sahibi bunu fark edemez. Örneğin klamidya çok yaygın bir CYBH dır ve özellikle 15-24 yaşla arasında etkindir. Erkek - kadın herkesi etkilediği halde kadınlarda gözle görülür belirtileri olmayabilir. Klamidya tedavi edilmezse Pelvis İltihabına bu da kısırlığa neden olabilir.
  Aşağıda sıralanan belirtiler bazen CYBH da görülebilir:
• Vajina veya penisten normalin dışında bir akıntı gelmesi
• İdrar yaparken yanma veya sancı duymak veya idrarda iltihap olması
• Deride yara - bere, kabarcık, siğil veya çatlak bulunması
• Cinsel organlar üzerinde isilik gibi kırmızı lekeler bulunması
• Karnın alt kısmında sancı veya cinsel ilişki sırasında sancı duyulması
• Avuç içlerinde ve ayak tabanlarında kaşıntısız bir kabartı olması.
• CYBH olup olmadığı en iyi test yapılarak anlaşılır.
  Başkalarında da aynı nedenlerden dolayı CYBH olup olmadığını bilemeyiz.
• CYBH’lara yakalanmamak için neler yapılabilir?
  • Cinsel ilişkide bulunmazsanız CYBH’lara yakalanmazsınız! Sizden başka biriyle cinsel ilişkiye girmemesi şartıyla, tek bir kişi ile cinsel ilişkide bulunmak da kişiyi CYBH a karşı korur (tek eşlilik).
  • Özellikle (1) cinsel ilişkide bulunacağınız kişinin hasta olup olmadığından emin değilseniz ve (2) her zamanki eşiniz dışında birisi ile cinsel ilişkide bulunmak üzere iseniz kondom kullanın.
  • Cinsel ilişkide kondom kullanınız.
  • Cinsel eş sayısının artmasının, hastalık bulaşma riskini de arttırdığını unutmayınız.
  • Hastalık belirtisi olmadan da bulaşma olabileceğini unutmayınız.
  • Alkol ve uyuşturucunun doğru ve sağlıklı düşünmeyi engelleyerek, cinsel ilişki sırasında olumsuz davranışlara neden olabileceğini belleğinizden çıkarmayınız.
  • Size nakledilecek kanda gerekli testlerin yapılıp yapılmadığını sorunuz.
  • Başkalarının kullandığı şırınga ve iğneyi kullanmayınız. Bir defa kullanılıp atılan şırınga ve iğne kullanılmasını isteyiniz.
  • Hamile kadınsanız, doğum öncesi dönemde düzenli sağlık kotrollerinizi yaptırınız.
• Cinsel ilişkide bulunan eşler ne zaman kondom kullanmaktan vazgeçebilirler?
  Her ikisi de hasta olmadıklarından emin olduklarında vazgeçebilirler. Ama emin olmak için test yaptırmalı ve birbirleri dışında başka kimselerle cinsel ilişkide bulunmamalıdırlar.
• Cinsel yolla bulaşan hastalıklar, kan yolu ile de bulaşabilir mi?
  HIV (AIDS virüsü), hepatit B virüsü ve frengi mikrobu kanda da bulunduğundan cinsel ilişki dışında kan yolu ile de bulaşabilen hastalıklardır. Bulaşmada kontrolsüz kan nakli, steril (mikroplardan arındırılmış) olmayan şırınga ve iğneler, kesici ve delici aletler de rol oynar. Damar içi uyuşturucu bağımlılarının kullandıkları şırınga ve iğneler ile bu hastalıkların bulaşma riski vardır.
• Cinsel yolla bulaşan hastalıkların hangileri anneden bebeğine bulaşabilir?
  HIV enfeksiyonu, hepatit B, sifiliz (frengi), gonore (bel soğukluğu), herpes ve klamidyoz adı verilen hastalıklar gebelik süresince veya doğum sırasında anneden bebeğine bulaşabilir.
• Vajinayı su veya antiseptik sıkarak temizlemek CYBH’ı önler mi?
  Bu tür bir uygulamanın hastalıkları önlemek açısından faydalı olduğunu düşünenler olmakla birlikte, bu tür bir temizlik vajinada normalde bulunan bakterileri de öldüreceğinden sağlık açısından zararlıdır.
• Gebe kadınlarda CYBH testi yapılabilir mi?
  Yapılabilir ve kendisinde CYBH olduğundan şüphelenen kadınlar gebe kalma durumlarında mutlaka test yaptırmalıdır, çünkü bazı CYBH lar bebeğinize çok ciddi zararlar verebilir.
• Hangi hastalıklar cinsel ilişki yoluyla bulaşabilir?
  En sık rastlanılanları:
• HIV enfeksiyonu (AIDS)
• Hepatit B
• Bel soğukluğu (Gonore)
• Frengi
• Klamidyoz
• Kandidiyazis
• Trikomoniyazis
• Yumuşak şankır
• Granuloma inguinale
• Genital herpes
• Lenfogranuloma venerium
• Uyuz 

   

AIDS (Acquired Immune Deficiency Syndrome)

Bu hastalık insanların enfeksiyon hastalıklara karşı direncini yok eden, İnsan İmmünyetmezlik Virüsü (HIV) tarafından yapılır. Bu hastalığa yakalanan kişiler enfeksiyon hastalıklara karşı savunmasız kalırlar. Bir çok hayatı tehdit eden hastalık ve bazı tip kanserler bu hastalarda görülür. Normalde hastalıklara neden olmayan bazı enfeksiyon ajanları bu kişilerin hayatını tehdit edici hastalıklar oluştururlar. HIV virüsü insanlara cinsel ilişki ve kanlı ortamlarca taşınır. Aynı iğnenin kullanılması, aynı pedikür makasının kullanılması, berberlerde jilet değiştirilmemesi hastalığın yayılmasına neden olabilir.

Human Papilloma Virüsü (HPV)

Cinsel organlar ve çevresinde siğil benzeri oluşumlara neden olan bu virüs kadınlarda cervix (uterus girişi) kanserlerinin de önemli sebeplerindendir. Virüs cinsel ilişki ile geçer.

Chlamydial Enfeksiyonlar

En sık rastlanan CYBH tır. Hem erkeklerde hem de kadınlarda görülür. Akıntı ve idrar sırasında yanma, en sık görülen bulgularıdır. Kadınlarda tedavi edilmeyen hastalarda PID görülür. Bu enfeksiyonu taşıyan birçok kişide hiç bir rahatsız edici bulgu yoktur ve doktora başvurmazlar.

Gonorrhea (Bel Soğukluğu)

Gonerrhea da vagina veya penisten akıntı olur. İdrar yapmak zor ve ağrılıdır. Kadınlarda eğer tedavi edilmezse PID, ektopik gebelik (dış gebelik) ve kısırlığa neden olabilir.

Genital Herpes

Herpes Simplex virüsü neden olur (HSV). Sıklıkla genital bölgelerde ağrılı açık yaralar ve küçük su toplamaları şeklindeki yaralar görülür. Bu yaralar oluşmadan bölgede yanma ve kaşıntı hissi olabilmektedir. Genital Herpes yaraları birkaç hafta içinde iyileşseler de virüsler vücutta kalmakta ve daha sonra tekrar tekrar hastalığa neden olabilmektedir. Genital Herpes gebelik ve doğum sırasında bebek için ciddi tehlikeler yaratabilir.

Sifiliz (Firengi)

Bu hastalığın ilk bulgusu, kadınlarda vagina da, erkeklerde ise penis ucunda ağrısız bir yaranın belirmesidir. Bu hastalığın tedavisiz bırakılması, hastalığın çok ilerlemesine ve sinir sistemi, kalp dolaşım sistemi gibi hayati sistemleri tutmasına neden olabilir.