Disparöni, aile planlaması kliniklerinde çok karşılaşı1an bir sorundur. Aksi kanıtlanıncaya kadar disparöniyi fiziksel bir sorun olarak ele almalıdır, psikolojik olarak değerlendirilmemelidir. Çoğu kez fiziksel bir sorun vardır veya disparöni fiziksel bir sorunla birlikte baş1amıştır. Normal cinsel ilişkide, cinsel uyarım vajen genişlemesine ve ıslanmasına, bu da daha fazla heyecan ve zevk duyulmasına yol açar. Her hangi bir nedenle ağrı ortaya çıkarsa, kadının coşkusu ve zevk alması önlenir, vajinal genişleme olmaz, vajinal kuru1uğa yol açar. Bu durumda penis hareketleri daha da ağrılı olur.
Cinsel ilişki, zevk verecek yerde ağrı uyandıran bir kısır döngüye dönüşür. Ağrılı ilişkiden duyulan korku, ağrı nedeni ortadan kalktıktan sonra bile (örneğin ameliyat dikişlerinin iyileşmesinden sonra) devam edebilir. Hastanın mevcut olabilecek üç değişik kökene sahip sorunu bir birinden ayırt edilmelidir. Son iki hafta içinde ortaya çıkmış disparöni vakaları, penisin girişi veya vajen içindeki hareketi sırasında ortaya çıkan (bunlar çoğunlukla vajen veya vulvadaki (dudaklar) lokal nedenlere bağ1ıdır) veya vajende derin olarak ortaya çıkan (daha ileri bir pelvik patoloji veya prolabe over sendromu düşündürür), disparöni vakaları olabilir. Disparöni 2 haftadan daha uzun süre devam etmişse, çoğunlukla kısır döngü halini a1mıştır. Ağrının gerçek nedeni hala devam ediyor veya ortadan ka1kmış olabilir. Ancak kadının vajeni ağrı korkusu nedeniyle kuru ve dardır. Bu tip vakalar bazen, vajinismusta görülebilir.
Disparöni, şu aşamaları izleyerek tedavi edilebilir:
- Hekim tarafından, hastaya ağrı1ı bölgenin ve ağrı nedeninin ne olduğunun açıkça anlatılması,
- Mümkünse ağrı nedenini ortadan kaldırın.
- Bol miktarda lubrikan (kayganlaştırıcı) kullanılması. Vazelinli jel kullanmayın. Kontraseptif amaçla kondom kullanılmıyorsa nemlendirici deri losyonları da kullanılabilir. Lubrikan, hem penise, hem de vulva ve vajene bol miktarda uygulanmalıdır (iki yemek kaşığı dolusu).
- Kadının, penisin girişini kontrol etmesi önerilebilir.
- Çiftlere, her zamanki ilişki1erine bazı hoş ve cinsel yönden uyarıcı deneyimler katmaları önerilebilir (birlikte duş yapma, cinsel ilişkiye girmeksizin karşı1ık1ı okşama, cinsel kitaplar ve resimler gibi). Bu gibi uygulamalar vajinal genişlemeyi artırıp kuruluğu önleyerek sürtünme ve ağrıyı azaltır.
- Pelvik patolojiye bağ1ı derin ağrısı olan kadınlarda (endometriozis, pelvik enflamatuar hastalık gibi), patoloji ortadan kaldırılamıyorsa penis girişine en az olanak veren koital pozisyonu denemeleri önerilir.
Penis girişi en fazla, kadının sırtüstü yatarken bacaklarını eşinin omzuna dayadığı pozisyonda gerçekleşir. Kadının bacakları göğsünden uzak1aştığı ölçüde penis girişi azalır. En az giriş, kadının sırtüstü yatar durumda bacaklarını düz olarak uzattığında mümkün olur. Bu pozisyonda, penis girişi az olmakla birlikte kadın bacakları ile labiumları sıkıştırarak vulvar teması artırabilir.
Eğer vajinal ilişki hiç mümkün olmuyorsa, interfemoral ilişki denenebilir. İnterfemoral ilişkide, kadın sırtüstü veya yüzükoyun, ayak belikleri birbirine kenetlenmiş şekilde yatar. Bu pozisyon, kadının bacakları ve vulva arasında, vulva ve penis stimülasyonuna izin verecek ve vajinal ilişkiye bir alternatif oluşturabilecek üçgen şeklinde bir alan oluşturur. Bazı zayıf kadınlarda bu alan, fazla geniş olursa da kadın, penisi vulvada tutmak için parmaklarını kullanabilir. Disparöni tedavisinin sonucu, uzun süreli hastalarda bile, çok iyidir.