Ani bebek ölümü sendromu (ABÖS), 1 yaşından küçük bebeklerin bilinmeyen nedenlerle aniden ölmelerini tanımlayan bir terimdir. Ani bebek ölümü sendromu (beşik ölümü olarak da bilinir) gelişmiş ülkelerde 1-12 aylık bebekler arasında en sık görülen ölüm nedenidir.
Birkaç tıbbi araştırmada, bu sendromla ilişkili biyolojik ve çevresel risk etmenlerinin belirlenmiş olmasına karşın gerçek nedenle ilgili kesin bilgi yoktur. Dünya çapında yapılan birçok çalışmada yüzükoyun (karnının üstüne) yatırılan çocukların yüksek risk altında oldukları gösterildi. Bebeklerin yatırılma pozisyonu ülkeler arasında farklılık gösteriyor; ABD deki bebekler on yıl önce çoğunlukla yüzükoyun yatırılıyordu. Daha sonra bazı ülkelerde olduğu gibi ABD de de anne babalar, sağlıklı bebeklerin sırtüstü yatırılması için teşvik edilmeye başlandı.
Bir çalışmada ABD de yüzükoyun yatırılan bebeklerin oranının 1992 yılında %70 olduğu, ancak 1996 yılında %24 e düştüğü saptandı. Aynı süre içinde ani bebek ölümü sendromu yaklaşık %38 azaldı. Diğer bir çalışmada, düşük gelir düzeyine sahip, Afrika kökenli Amerikalı annelerin bebeklerini yüzükoyun yatırma olasılığının daha fazla olduğu belirlendi. Araştırmacılara göre, doğumdan sonra bebeğinin hastanede yüzükoyun yatırıldığını gören annelerin %93 ü evde de aynı pozisyonda yatırıyor.
Ani Bebek Ölümü Sendromuna İlişkin Risk Faktörleri:
- Yüzükoyun uyuyan bebekler
- Sigara dumanına maruz kalan bebekler
- Anneleri gebelik döneminde sigara içenler
- Anneleri ilk hamileliği sırasında 20 yaşından küçük olanlar
- Anneleri doğum öncesi sağlık bakımı için hiç başvurmayanlar ya da geç başvuranlar
- Erken doğan ya da düşük doğum ağırlıklı bebekler
- Kış aylarında doğanlar
- Erkek bebekler
Risk Azaltmanın Yolları:
Ani bebek ölümü sendromunu önlemenin güvenli bir yolu olmamasına karşın, riski azaltabilecek önlemler şunlardır:
- Doğum öncesi bakımınızı iyi yapın, hamilelik esnasında rutin doktor kontrollerinizi aksatmayın, beslenmenize dikkat edin.
- Bebeğinizi mümkün olduğunca anne sütüyle besleyin.
- Çarşafı gergin ve temiz, çarşaf kıvrımları da sıkıca kapalı olsun.
- Bebekleri sırtüstü ve sert zeminde yatırın.
- Bebeğinizin odasında sigara içmeyin
- Bebeğinizi karyolanın alt ucuna yatırın.
- Uykuda bebeğinizin başını örtmeyin.
- Yatağına oyuncak vs. koymayın.
- Bebeğin altına yastık ya da battaniye gibi yumuşak malzemeler yerleştirmeyin
- Bebeği çok sıcak ortamda bulundurmayın (giydirerek, örterek ya da aşırı sıcak bir odada yatırmayın)
- Rutin kontrolleri ve aşıları yaptırın, olağandışı belirtiler gördüğünüzde mutlaka doktora danışın.
- Hafif bir hastalıktan sonra bile bebeği birkaç gün yakından gözlemleyin
- Bebeğinizin bulunduğu odayı sık sık havalandırın.