Eliminasyon diyeti, belirli gıdaların belli bir süre beslenme programından çıkarılıp daha sonra bu gıdaların yavaş yavaş beslenme programına yeniden eklendiği bir diyettir. Diyet olarak isimlendirilse de eliminasyon diyetinde amaç kilo vermek değildir. Ancak diyet sürecinde çeşitli kısıtlamalar olduğu için kilo vermek de diyetin faydaları arasında.
Bu diyetin temel amacı vücudun besin gruplarına karşı gösterdiği reaksiyonu izlemektir. Otoimmün, kronik inflamatuar hastalıklar gibi hastalıkları olan kişilerin bu rahatsızlıklardan kurtulmasına yardımcı olmak, bağırsaklardaki hasarı gidermek amaçlanır.
Eliminasyon diyeti, doktor kontrolünde öneriliyor ve doktor kontrolünde yapılması gerekiyor. Kronik hastalıkları olan, düzenli ilaç kullanması gereken kişiler için özellikle risk oluşturabilir. Bunun yanında diyette ciddi kısıtlamalar olduğu için kişide vitamin, mineral eksikliği görülebilir. Diyetin doktor kontrolünde yapılması sürecin sağlıklı takibi için önemlidir.
Eliminasyon diyeti kimlere uygulanır?
Kişiyi rahatsız eden kabızlık, hazımsızlık, şişkinlik, ishal gibi gastrointestinal problemlere sebep olan gıdaların hangisi olduğunu öğrenmeyi sağlar. Bunun yanında huzursuz bağırsak sendromu, egzama gibi cilt problemleri, migren, hiperaktivite bozukluğu, fibromiyalji, reflü gibi birçok rahatsızlıkta uygulanabilen ve faydaları görülen bir diyettir.
Eliminasyon diyeti nasıl uygulanır?
Kişinin sağlığını etkileyebilecek tüm gıdalar belli bir süre beslenme programından çıkarılır ve belirtiler ortaya kalkana kadar anti-inflamatuar gıdalar beslenme programına eklenir.
Daha sonra beslenme programından çıkarılan gıdalar yavaş yavaş beslenme programına eklenir, her bir gıda üçer gün arayla eklenir. Bu süre içerisinde vücuttaki semptomlar izlenir ve tetikleyici gıda tespit edildiğinde diyetten tekrar çıkarılır.
Bu süreçte takip edilecek bazı belirtiler şunlardır: Ciltte döküntüler, baş ağrısı, şişkinlik, mide ağrısı ya da krampları, bağırsak hareketlerinde değişiklik
Eliminasyon diyetinin yaklaşık 4-6 hafta kadar uygulanması önerilmektedir.
Eliminasyon diyetinde yasaklanan gıda grupları şunlardır:
- Süt ürünleri (süt, yoğurt, peynir)
- İşlenmiş et ürünleri (salam, sosis)
- Glütenli tahıllar ve unları (Buğday, çavdar…)
- Domates, biber, patlıcan
- Şeker ve tatlandırıcılar
- Kabuklu deniz ürünleri
- Alkol, kahve, çikolata
- Sığır eti
- Yumurta
- Yer fıstığı
- Mısır
- Soya
Eliminasyon diyetinde tüketilmesi serbest olan gıdalar:
- Sebze ve meyveler (Mevsiminde olmalı, mümkün olduğunca organik tercih edilmeli)
- Bazı ileri eliminasyon diyetlerinde turunçgiller ve gece büyüyen sebzeler tüketilmez.
- Soya ve yer fıstığı haricindeki tüm bakliyatlar
- Kavrulmamış çiğ kuruyemişler (ceviz,fındık…)
- Tohumlar (kavrulmamış çekirdekler)
- Kümes hayvanları (GDO’suz beslenen tavuklar olmalı)
- Balık (Mevsiminde, küçük deniz balıkları)
- Glütensiz tahıllar ve unları
- Sağlıklı yağlar (zeytinyağı, sade yağ, sütü ayrılmış tereyağı)
- Baharatlar (kırmızı biber hariç)
- Yeşil çay
- Kuzu eti, hindi eti
- Pirinç
Eliminasyon diyetinde tüketilen gıdaların mümkün olduğunca işlenmemiş, organik ve mevsiminde olması gerekir. İşlenmiş gıdalar, mevsiminde yenmeyen sebze ve meyveler vücutta reaksiyon gösteren besinin bulunmasını zorlaştırabilir.
Eliminasyon diyeti yaparken yeterli miktarda sıvı alımına dikkat edilmelidir.
Diyet listesinin kişiye özel hazırlanması gerektiği unutulmamalıdır.
Hazırlanan sebze, meyve ve etlerin taze olması tercih edilir.
Öğünlerin günlük olarak hazırlanıp tüketilmesi önerilir.
Çocuklarda, hamilelerde eliminasyon diyetinin uygulanması tavsiye edilmez.