Evlilik hazırlığı yapan genç kızlar daha çok asosyal (sosyal olmayan) erkekleri tercih ediyor. Çünkü gelin adayları, bu tip erkeklerin evlerine bağlı olacağını ve kendilerine daha fazla vakit ayıracağını düşünüyor. Uyumlu evlilikleri inceleyen araştırmalar, asosyal erkeklerin sosyal kişiliğe sahip erkeklere göre daha uyumlu evlilik yaptığı gerçeğini ortaya koyuyor.
Davranış Bilimleri Enstitüsü, evlilik hazırlığı yapan gençlere rehberlik etmek amacıyla Evliliğe Hazırlık Projesi'ni geliştirdi. Enstitü başkanı uzman psikolog Emre Konuk, 25 yıllık mesleki birikimini 21 yıldır enstitü çatısı altında yürütüyor. Projenin hedef kitlesi, evliliğe hazırlanan çiftler, evli çiftler, terapi için veya boşanmak için başvuran çiftler ve boşanmış eşler şeklinde belirlenmiş. Proje sonunda elde edilecek verilerle evlenmeyi düşünen çiftlerin, seçtikleri eşleriyle ne derece mutlu veya sorunlu bir evlilik yaşayacakları tespit edilebilecek. Evliliğe adım atmak üzere olan gençlerin kendi kişilik özelliklerine uygun birini seçmeleri belirleyici husus olurken uyumlu evliliklerde eşlerin yüzde 90 oranda aynı karaktere sahip. Fakat bazı özelliklerin farklı olması evlilikteki uyumun artmasını sağlıyor. Bu özelliklerden biri sosyal girişkenlik faktörü. Enstitünün yaptığı araştırma sonuçlarına göre gençlerin, müstakbel eşlerini iyi tanımaları ve duygusallıktan uzak karar vermeleri evliliğin gidişatını etkileyen en önemli faktör durumunda. Kendi kişilik özelliklerinin zıddı karaktere biriyle hayatının birleştiren kişinin evliliğini uyumlu bir şekilde devam ettirmesi çok zor. Evliliklerde asosyal erkekler kadınlar tarafından daha çok tercih ediliyor. Örneğin dernek faaliyetlerine katılan insanlar da eşlerini bu işe ortak etmiyorlarsa yoğun etkinlikler nedeniyle ailelerine vakit ayıramıyor. Bu da evliliğin yıkılmasına neden olabiliyor.
Araştırmanın ikinci aşamasında, bu alanda çalışan terapistler ve evli çiftlerle odak grup çalışması yapılarak ve evliliklerin iyi ya da kötü gitmesine sebep olan diğer faktörler belirlendi. Daha sonra da, oluşturulan envanterler evli ve boşanmış çiftlere uygulanarak hangi faktörlerin ne derecede önemli olduğu araştırıldı. Araştırma sonuçlarına göre erkekte önem taşımayan; fakat kadında olması gereken karakter özelliği ise organize ve disiplinli olma hassasiyeti. Uyumlu giden evliliklerde kadın organize ve disiplinlidir. Psikolog Emre Konuk, Türk kültüründe ev hayatı söz konusu olduğu zaman organize ve disiplinli olmanın kadına düşen bir rol olduğunu belirtiyor. Konuk, bu kaideyi Yuvayı dişi kuş yapar atasözüyle ifade ediyor. Çünkü evin dağınık olması kadına fatura ediliyor. Ama erkek evini dağınık tutunca bu problem olmuyor. Çünkü erkeğin dağınıklığını da kadın topluyor.
Uyumlu evlilikler için erkekte bulunması gereken bir özellik de sıcakkanlılık. Konuk, asosyallik beklentisi ile sıcakkanlılık beklentisi arasında bir paradoks olduğunu ifade ediyor. Çünkü sıcakkanlı, insanlarla samimi dostluklar kurabilen bir kişinin sosyal yönünün zayıf olması gerçekçi değil. Konuk, kadınların beklentisinin sadece kendilerine yansıtılan bir sıcakkanlılık olduğunu belirtiyor. Yani ev içinde eşine karşı oldukça sıcakkanlı ve anlayışlı; ama başkalarına karşı seviyeli ve mesafeli.
Gençlere Tavsiyeler
- Eşinizin şiddet, cinsel taciz, terk, ihmal gibi olaylar yaşayıp yaşamadığına ve ailesiyle ilişkilerine dikkat edin.
- Alkol veya uyuşturucu gibi zararlı alışkanlıklarının olup olmadığına dikkat edin. (Konuk, bu zaafların evlenince geçeceği düşüncesinin gerçekçi olmadığını belirtiyor.)
- Evlenmenize anne-babanın karşı olması ciddi sorun oluşturacaktır.
- Taraflardan birinin hami olduğu durumlarda evlilikler uyumlu sürmez.
- Eğitim ve ekonomik düzeylerin aşırı şekilde farklı olduğu evlilikler sorunlara sebep olur