Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Recep Akdur, insan bedeninde ısı kaybının yüzde 70'inin baş ve boyundan, yüzde 10'unun ise bileklerden yaşandığını belirterek, "Hangi nedenle olursa olsun arazide soğukta kalan insanların donmaktan korunmasının en önemli yolu öncelikle bedenin bu bölgelerdeki ısı kaybını azaltmaktır" dedi.
Dünyada her yıl binlerce insanın donarak yaşamını kaybettiğine dikkati çeken Akdur, "Normal bir evde ve normal giysili bir insanın donmasına şahit olunmamıştır. Donma genellikle kış ayında ve açık arazide yolunu kaybetmiş veya mahsur kalmış insanlarda görülür. Yağmur, rüzgar, kar veya soğuk suya düşme gibi olaylar donma tehlikesini daha da artırır. Bu gibi insanlar bilinçli davranır ve paniğe kapılmazlarsa yardım ulaşıncaya kadar donmaktan korunabilir" diye konuştu.
İnsan vücudunda donma, vücut sıcaklığı 35 derecenin altına düştüğünde gerçekleşir. İnsan bedeninde ısı kaybının yüzde 70'i baş ve boyundan, yüzde 10'u ise bileklerden yaşanır. Hangi nedenle olursa olsun arazide soğukta kalan insanların donmaktan korunmasının en önemli yolu öncelikle bedenin bu bölgelerdeki ısı kaybını azaltmaktır. Paniğe kapılmadan var olan giysilerle baş ve boyun uygun bir şekilde örtülmeli ve ısı kaybı en aza indirilmelidir. Eller, ayaklar ve kulaklar gibi uç kısımlar donmaya çok duyarlıdır. Bu nedenle bu uzuvlar hemen korunmalı, açıkta bırakılmamalıdır."
Terlememeye Dikkat Edin
Ter ve ıslak elbisenin donmanın en önemli nedeni olduğuna işaret eden Akdur, "Her şeyden önce terlememek ve ıslanmamak için büyük bir özen gösterilmelidir. Soğuk havada yolunu kaybedenler ya da mahsur kalanlar, hiçbir zaman bedenlerinin terlemesine neden olacak şeklide hareket etmemeli, terlemeye neden olacak giysiler çıkarılmalı, mola verildiğinde tekrar giyinilmelidir. Giysiler ne aşırı bol ne de dar olmalıdır. Bedenin herhangi bir yerinde kan dolaşımını asla engellememelidir" ifadesini kullandı.
Prof. Dr. Akdur, özellikle yaşlılar, kolay hareket edemeyen engelliler ve bebeklerin donmaya daha yatkın olduğunu dile getirerek donma tehlikesi yaşanabilecek alanlarda uykuya dalınmamasının da önem taşıdığını sözlerine ekledi.
5 Adımda Vücut Isınızı Koruyun
Kalın Kazak Yerine 2-3 Kat İnce Kıyafet Giyin: Kalın bir kazak yerine terimizi emip dışarı yansıtan 2-3 ince kıyafeti üst üste giyerek vücudumuzu daha fazla koruyabiliriz. Çünkü ince kıyafetler terlemeyi önlerken, 2-3 kat arasında oluşan hava da ısı kaybını engelliyor. Örneğin; ince bir atlet üzerine ince bir kazak veya polar giyebilirsiniz. Veya ince bir atletin üzerine giyeceğiniz bir hırka bile sizi ısı kaybından koruyacaktır. Kış mevsiminde dikkat etmeniz gereken bir başka nokta ise çorap giymek. Çorap ayağımızın dış ortamla olan temasını engellemesinin yanı sıra vücut ısısının düşmesini de önlüyor.
Ağız, Burun ve Boğazınızı Atkıyla Kapatın: Atkının en önemli faydası, solunum yoluyla bulaşan mikroplara karşı bariyer oluşturarak bizi başta soğuk algınlığı olmak üzere grip, bronşit ve zatürree gibi solunum yolları enfeksiyonlarına karşı koruması. Atkı aynı zamanda vücudumuz ile dış ortam arasındaki sıcaklık farkını önleyerek vücut direncimizin düşmesini de önleyebiliyor.
Başınızı Bere veya Şapkayla Örtün: Bere veya şapka, baş ile kulak bölgemizi üşütmemiz sonucu yakalanacağımız sinüzit gibi hastalıklara karşı bizi koruyabiliyor.
Atletinizi Mutlaka Giyin: Kış mevsiminde atlet giymemek gibi önemli hataya düşüyoruz. Oysa iç çamaşırı giymediğimizde terimiz emilemiyor. Ancak daha fazla terlettikleri ve teri vücut dışına atamadıkları için yünlü ve pamuklu atletlerden kaçınmanızda fayda var. Yünlü yerine teri dışarı yansıtabilen polyesterler ve likralı atletleri tercih edebilirsiniz. Son yıllarda dağcıların kullandığı, sonrasında günlük hayatımızda da yaygınlaşan ve hem ısıyı hapsedip hem vücudu belirli sıcaklıkta tutabilen termal içlikler de giyebilirsiniz.
Koyu Renkleri Tercih Edin: Kış aylarında koyu renkli kıyafetler giymeye özen gösterin. Çünkü koyu renklerin güneş ışınlarını çekip depolama özelliği var. Bunun sonucunda da vücudumuzu soğuk kış aylarında daha sıcak tutabilir.
Yün Yerine Kaz Tüyü!: Yünlü atlet, kazak veya kalın kıyafetlerden kaçının. Çünkü yün terlemenize yol açtığı gibi alerjik reaksiyon da oluşturabiliyor.
Yeni aldığınız tüm kıyafetleri giymeden önce alerji yapma riskine karşı mutlaka yıkayın.: Kaz tüyünden kıyafetler soğuğu geçirmeme ve iyi bir izolasyon oluşturma özelliğine sahipler. Kış mevsiminde kaz tüyünden olan hırkalar, şapkalar, atkılar ve bereler tercih edilirsiniz. Vücudunuzun sıcaklığını dengelemek için kaz tüyü kıyafetler fayda sağlayabilir.