Lenf sistemi vücudun en önemli savunma mekanizmalarından biridir. Lenf sisteminde yer alan Lenf nodları filtre görevi görerek virüs ve bakterilerin vücuda yayılmasını engeller. Lenf sistemini oluşturan lenfositlerin kanserleşerek kontrolsüz büyümesi lenf kanseri oluşumuna neden olur. Lenfoma ya da lenf kanseri, kanın üretildiği yer olan kemik iliğinden ya da kan kaynaklı “kan kanserleri”nden biridir.
Dalak, kemik iliği lenf sistemine bağlı organlardır. Kötü huylu lenfositler lenf bezleri dışında dalak, karaciğer, kemik iliği gibi diğer organlarda da çoğalabilirler. İlerleyen yaşlarla birlikte görülme sıklığı artan lenfoma, çocukluk çağında en sık karşılaşılan kanserlerden biridir.
Lenfoma hodgkin lenfoma ve non hodgkin (hodgkin dışı) lenfoma olarak ikiye ayrılır. Lenfoma türünün bilinmesi, hastalığın tedavisi için oldukça önemlidir.
Lenfoma nasıl oluşur?
İnsan vücudunda milyonlarca lenfositten oluşan lenf bezleri; binlerce lenf bezinden oluşan lenf sistemi bağışıklık sisteminin en önemli unsurlarından biridir. Lenf sistemindeki lenf nodları virüslerin, zararlı bakterilerin vücuda yayılmasını engeller. Vücutta yaşanan enfeksiyonlar sırasında lenf bezleri büyür ve iyileşme gerçekleştiğinde lenf bezleri eski boyutuna döner. Ancak lenf sisteminde bulunan lenfositlerde kontrolsüz çoğalmanın görülmesi lenf sisteminin işleyişini bozar, lenfomanın gelişmesine sebep olur.
Lenfoma neden olur?
Lenfomanın neden oluştuğuna dair kesin bir cevap olmasa da belirli risk faktörleri vardır.
Sigara ve diğer tütün ürünlerini kullanmak risk faktörleri arasında sayılabilir.
Benzen,tarım ilacı gibi kimyasallara maruz kalmak; tarım alanında zararlı ot ve haşerelere karşı kullanılan herbisit ve pestisit kimyasallarına maruz kalmak lenfomanın görülme riskini arttırır. Bu maruziyet kimyasallar kullanılırken maske ve kıyafet giyilmemesi, sera içerisinde ilaçlı havanın solunması ile oluşmaktadır.
İmmün yetmezlik hastalıklarına sahip kişilerde lenfoma oluşma riski fazladır. HIV, AIDS, hepatit C gibi enfeksiyonlar immün sistemi etkilediği için bu enfeksiyonlara bağlı lenfoma görülme riski oluşabilir.
İnflamatuar bağırsak hastalıkları, romatoid artrit gibi otoimmün hastalıklar da lenfoma için risk oluşturan hastalıklar arasında yer alır.
Organ nakli sonrasında vücudun reddetmesini önlemek için bağışıklık sistemini baskılayacak ilaçlar kullanılması da lenfoma ihtimalini yükseltir.
Lenfoma belirtileri nelerdir?
Lenfomanın erken evrelerinde her zaman belirti görülmeyebilir. Hastalığın erken evredeki bulguları seçici olduğu için lenfoma tanısının konması güç olabilir. Meydana gelen belirtiler de hastalığın durumuna göre değişiklik gösterebilir.
- Karında şişlik, karın bölgesi krampları
- Sebebi bilinmeyen ateş
- Ani kilo kaybı
- Gece terlemeleri
- Öksürük, solunum problemleri
- Halsizlik
Büyüyen ve çoğalan lenf bezleri ortaya çıkan belirtilerden bazılarıdır. Ancak bu belirtilerden bazıları başka hastalıkların da belirtileri olabileceği için doktora danışılmalıdır.
Lenfoma Tedavisi
Lenfoma, tedavi edilebilen bir hastalıktır. Lenfomanın tedavisinde lenfomanın tipi, hastalığın evresi, büyüme hızı, hastanın yaşı, varsa lenfomaya eşlik eden başka hastalıklar önemli etmenlerdir.
Son yıllarda hastalığın görülme oranında yükselişe rağmen geliştirilen yeni tedavi yöntemleri sayesinde hastalığın tedavi edilme oranı yükselmiştir. İlaç tedavisi, kemoterapi, ilik nakli uygulanan tedavi yöntemleri arasındadır. Tedaviye yanıt alınamayan durumlarda “akıllı ilaç”, kök hücre nakli lenfomanın kontrol altına alınması açısından önemli yöntemlerdir.
En yaygın kullanılan tedavinin kemoterapi olduğu söylenebilir. Kemoterapi, radyoterapi dışında yapılacak ilaç tedavisiyle kanser hücrelerinin kontrolsüz artması engellenmeye çalışılır. Kullanılacak ilaç lenfomanın türüne göre doktor tarafından belirlenir. Bazı hastalarda kemoterapi bağışıklığı düşüreceği için, kan nakli, yardımcı tedaviler uygulanabilir.
Kök hücre nakli, kemik iliği nakli de oldukça başarılı, yanıt alınan tedavi yöntemlerindendir. Direkt olarak mutasyona uğramış hücreleri hedef alan ilaçların kullanıldığı immünoterapi uygulanan diğer bir tedavi yöntemidir. Uygulanan bu tedavi yöntemleriyle birlikte hastanın moral desteği alması, stresten mümkün olduğunca uzak kalması, sağlıklı beslenmeye, sağlıklı yaşamaya özen göstermesi tedavi sürecine yardımcı olacaktır. Bunun yanında sigara, alkol gibi zararlı alışkanlıklardan uzak durmak da tedaviye yardımcı olan faktörlerdendir. Hastalığın tedavisi tamamlandıktan sonra hastaların doktorlarının belirlediği aralıklarda kontrole gitmesi, takip edilmesi hastalığın tekrar etme ihtimaline karşı oldukça önemlidir.