Serebral sözcüğü beyin, palsi ise hareket etmede güçlük durumunu ifade etmek için kullanılır. Serebral palsi (beyin felci), gelişimini tamamlamamış beynin hasar görmesi sonucu oluşan, hareket kısıtlılığına neden olan nörolojik bir durumdur. Bu hasar doğum öncesi, doğum sırası ya da doğum sonrası dönemde oluşabilmektedir. Serebral palsi ilerleyici değildir ancak yaşla birlikte değişebilmektedir. Serebral palsi hastalarında ek olarak epilepsi, zeka geriliği, davranış bozukluğu, kas-iskelet bozuklukları gibi sorunlar görülebilir.
Belirtiler bebeklik döneminde ve okul öncesi dönemde kendini göstermeye başlar. Beynin etkilenen bölgesine ve etkilenme boyutuna bağlı olarak her çocuk hastada farklı belirtiler ortaya çıkabilir. Serebral palsi, ortaya çıkan hareket bozukluğuna, beynin hangi bölgelerinin ne kadar hasar aldığına göre sınıflandırılır. Serebral palsiyi spastik, diskinetik, ataksik, hipotonik olarak dört gruba ayırmak mümkündür. Bununla birlikte alt gruplarının birbirinden farklı yönleri vardır.
Spastik serebral palsi, kasların sert ve gergin olması (spastisite) sebebiyle görülen serebral palsi türüdür. Bu hastalarda kasların sertleşmesine bağlı olarak yürüme anormallikleri görülür. Serebral palsi hastalarının büyük çoğunluğunu etkileyen, en yaygın görülen türüdür. Vücudun hangi bölümlerinin etkilendiğine göre hemipleji (tek taraflı), dipleji (iki taraflı), kuadripleji (dört taraflı) olarak sınıflandırılır. Kuadripleji serebral palsi türlerinin en şiddetli halidir, kollar ve bacakların yanında gövde, yüz ve ağız kasları da etkilenebilir. Bu türdeki hastalar çoğunlukla yürüyemezler.
Serebral palsinin görülme sıklığı ortalama 1000'de 2 civarıdır.
Serebral Palsinin Nedenleri
Serebral palsiye neden olan riskler annenin hamilelik öncesi, hamilelik dönemi, doğum süreci ve doğum sonrasını kapsar.
- Akraba evliliği sonucu oluşan gebelikler,
- Hamilelik sırasında annenin geçirdiği hastalıklar
- Hamilelik sırasında annenin, bebeğin sinir sistemini etkileyecek bir enfeksiyon geçirmesi
- Hamilelik ya da doğum sırasında bebeğin oksijensiz kalması
- Annenin yaşadığı psikolojik sorunlar
- Annenin epileptik olması
- Annenin alkol, sigara, uyuşturucu kullanması
- Anne bebek arasında kan uyuşmazlığı
- Çoklu gebelik
Doğum sırasında bebeğin yanlış pozisyonda gelmesi
- Erken/geç doğum
- Bebeğin ağırlığının çok düşük ya da yüksek olması
- Kordon dolanması, oksijensiz kalma
Doğum sonrasında bebeğin beyin kanaması geçirmesi,
- Bebeğin beyin enfeksiyonları geçirmesi
- Bebekte sarılık değerlerinin aşırı yüksek olması ve kontrol altında olmaması
- Bebekte kafa travması oluşması
- Bebeğin havale geçirmesi serebral palsinin olası nedenlerinden bazılarıdır.
Serebral Palsi Belirtileri
Serebral palsinin belirtileri, beyindeki hasarın durumuna göre değişiklik gösterebilir. Ancak bebeğinizde aşağıdaki bazı belirtiler varsa hemen doktora danışmalısınız:
- Kasların çok sert ya da yumuşak olması,
- Denge ve kas koordinasyon eksikliği, (sık sık düşmesi, denge bozukluğu)
- Dil gelişiminde gecikmeler, konuşma güçlüğü
- Aşırı salya akıtma, yutkunma güçlüğü,
- Vücudun tek tarafını kullanmaya meyilli olma,
- Kol, bacak ve gövdede istemsiz hareketler,
- İnce motor becerisi gerektiren eylemleri yapmakta güçlük çekme; Oturma, yürüme gibi fiziksel aktiviteleri yapamaması,
- Anlama ve kavramada güçlük,
- Ayak parmakları üzerinde yürüme, çapraz yürüme gibi yürüyüş zorlukları,
- Beyin hasarının ağır olduğu durumlarda görme ve işitme bozuklukları gibi belirtiler görülebilir.