Doğrudan ateş ya da yüksek ısıveren fiziksel kimyasal etkenlerle karşılaşma sonucu yanıklar oluşur. Bu etkenler ateş, elektrik, güneş, sıcak su ya da yağ, kimyasal maddeler, sıcak metal cisimler olabilir. Yanık cilt, açık yara gibi değerlendirilmelidir. Vücut bu kısımdan su kaybeder ve açık yara gibi mikroplanmaya açıktır. Toplam vücut yüzeyinin %20'sinden fazlasını etkileyen yanıklar yaşamsal tehlike doğurur.
Yanıklar, Ortaya Çıkan Tahribata Göre Derecelendirilir
1. Derece Yanıklar- En çok güneşte fazla kalma nedeniyle olur.
- Cildin kızarması ve şiddetli ağrı ile tanınır.
- Kendiliğinden iyileşip, cilt normal görünümünü alabilir.
- Elbisesi tutuşan kişi yere yatıp kendi etrafında dönmelidir
- Kızarıklığa ek olarak su dolu keseciklerin görünmesi ile tanınır.
- En sık sıcak sıvılar ile olur. Ağrılı ve ciddi yanıklardır.
- Su keselerini patlatmak sakıncalıdır.
- Doğru bakım yapılmaz ise iz kalır. Mikrop üremesine açıktır.
- Cildin tamamı etkilenmiştir. Ağrı azdır. Hayati tehlike yaratacak sıvı kayıpları ve iltihaplanmalar mümkündür.
- Yanıklarda ilkyardımcının ilk amacı, yanığa neden olan madde ya da kaynağın uzaklaştırılmasıdır.
- Tutuşmuş kazazedenin kaçması önlenir. Üzerine bir örtü atılarak ya da yuvarlanarak söndürülür.
- Yanıklı kazazede soyulurken cilt de soyulabileceğinden elbiseler kesilerek çıkartılır.
- Tüm yanıklarda ilk yapılacak işlem, yanık bölgenin ağrı geçene ve sonra 10 dakika kadar soğuk suda tutulmasıdır.
- Yaralının üzerinde yüzük, bilezik, saat, künye varsa çıkarılır.
- Yanık bölge üzeri ıslak, temiz bir bezle örtülür.
- Bu nitelikte malzeme yoksa açık bırakılır.
- Bilinç açık ise ağızdan sulu gıdalar ve su verilir. Şoka karşı uygun pozisyonda tutulur.
- İkinci ve üçüncü derece yanıklar var ise kişi nakledilir.
Ankara Tabip Odası İlkyardım Eğitimi Komisyonu İlkyardım Eğitimi Kursu Ders Notlarından Alınmıştır.