Melatonin karanlıkta beyindeki pineal bezden salgılanan bir hormondur. Hücreleri koruyucu görevleri olan melatonin ile ilgili son çalışmalar, melatoninin sanılandan daha önemli görevleri olduğunu göstermiştir. Daha önce hekimce.com sitesinde melatoninin koruyucu etkileri ( http://www.hekimce.com/konu.php?konu=2813 ) açıklanmıştı.
Cancer Research dergisinde yayımlanan yeni bir çalışma; geceleri melatonin salgısına engel olunduğu takdirde meme kanseri riskinin anlamlı şekilde arttığını ifade etmektedir. Gece çalışan bayanlar ile gündüz çalışan bayanlar arasında meme kanseri gelişimi açısından önemli farklılık bulunmuştur. Gece karanlık ortamların aydınlatılması ve bu nedenle kan melatonin düzeylerinin yükselememesi birden fazla mekanizma ile kanser riskini artırmaktadır.
Modern insan zaten gecelerini fazlaca aydınlatarak; kendine bir anlamda kötülük yapmıştır. Biyolojik ritmimizi bozan ve melotinin salgısının geceleri yükselmesine engel olan aydınlık geceler; yıllar içeresinde hücrelerde kalıcı hasara neden olmaktadır. Bu hasarın en önemli göstergelerinden bir tanesi yukarıda bahsi geçen ve gece çalışan bayanlardaki meme kanseri riski artışının gösterilmesi ile bilimsel olarak ispatlanmıştır. Melatonin ile ilgili bilimsel veriler kanser ile sınırlı değildir. Gülhane Askeri Tıp Akademisi Tıp Fakültesi Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof.Dr. M. Kemal IRMAKın kaleme aldığı ve Medical Hypotheses isimli dergide yayımlanan bir çalışma melatoninin sadece kanser ile değil, yüksek tansiyon, şeker hastalığı ve şişmanlık gibi kronik (uzun süreli) hastalıklarda da önemli rol oynayabileceğini göstermiştir.
Son derece ucuz, güvenilir (yan etkisi olmayan) ve vücutta da üretilen bir molekül olan melatonin genellikle uykuya yardımcı bir ajan olarak bilinse de koruyucu ve tedavi edici hekimlikteki önemi her geçen gün artmaktadır. İlaç olarak kullanılmasına gerek kalmadan ve hayatın gerçeklerinden kopmadan alacağımız bazı küçük önlemler ile biyolojik ritmimizde önemli yer tutan melatoninin gece salgısına yardımcı olabilir ve koruyucu etkilerini artırabiliriz;
Özellikle çocuklarınızın odasında gece lambası kullanıyorsanız, lütfen solgun kırmızı ışık seçiniz. Bu ışık melatonin salgısını en az etkileyen dalga boyuna sahiptir. Aynı gerçek ebeveynlerin yatak odaları için de geçerlidir.
- Gece herhangi bir nedenle kalktığınızda, mümkün olan en az ışık ile en kısa sürede işinizi görünüz.
- Televizyon karşısında uyuma alışkanlığınız varsa terk ediniz
- Gece eğlencelerinden hoşlanıyorsanız, en azından üst üste olmasına müsaade etmeyiniz.
- Aynı saatlerde yatıp kalkmaya özen gösteriniz. Düzenli bir hayat sürmeye gayret ediniz
- Gece çalışmak zorunda iseniz, bunu mümkün olduğunca gündüze taşıyınız; aksi takdirde mümkün olan en az ışıkta işlerinizi görünüz.
- Gece bekçileri, şoförler vs. gibi zorunlu gece çalışanlar, bu işi mümkün olduğunca periyodik olarak yapmaya gayret etmelidirler.