Bariatrik cerrahiden sonra saç kaybı çok sık görülen ve çok can sıkan bir sorundur. Hastaların yaklaşık % 40'ında görülür. Oysa tüm hastalar doğal olarak hem başarılı şekilde kilo vermek, hem de hala güzel saçlara sahip olmak isterler. Bariatrik cerrahiyle ilişkili saç kaybına telogen effuvium adı verilir ve normal saç döngüsünün bir türüdür. Genellikle 6 aydan uzun sürmez. Bebeklerde yaşamın ilk aylarında görülen saç dökülmesine çok benzer. Vücut adeta çok dengeli bir makine gibidir. Ancak yaşlandıkça ve yaşam tarzı değiştikçe bu mükemmel denge de zedelenebilir. Aşırı yeme, stres, ağır egzersiz gibi sağlıklı yaşam için optimal olmayan durumlar bunu hızlandırır. Günlük yaşam döngüsünde her gün saçlarımızın bir kısmını kaybederiz. Stres, genetik faktörler, çevresel etkenler ve diyet gibi pek çok dış faktör de hem kadın, hem de erkeklerde saç dökülmesine yol açabilir.
Obezite cerrahisinden sonra görülen saç dökülmesi ise, genellikle besin maddeleri ve vitamin alımındaki dramatik düşüşten kaynaklanır. Burada kastedilen vitamin eksikliğinden farklıdır. Kalori ve besinlerin emilimindeki ani değişiklik vücutta şok etkisi yaratır. Obezite cerrahisinin amacı vücudun bozulmuş olan dengesini tekrar oluşturmaktır. Ancak obezite hastalarında vücut genelde ihtiyacından daha fazlasını tüketmeye alışmıştır. Bu da cerrahiden sonra kalorik dengenin daha sağlıklı bir yaşam tarzına ulaşmak için değişeceği anlamına gelir. Bu şok, besin ve vitaminler vücudun diğer bölümlerine yönlendirileceğinden geçici saç dökülmesine yol açar. Cerrahi işlemin kendisi bile saç dökülmesine neden olabilecek bir strestir. Her hastanın bedeni travmalara farklı yanıt verir. Bu da hangi hastaların daha fazla etkileneceğinin belirlenmesini ve öngörülmesini engeller. Burada unutulmaması gereken, cerrahi sonrası dönemde diğer saç dökülmesi nedenlerinin ekarte edilmesi gerektiğidir. Saç dökülmesinin nedeni ne olursa olsun, saçlarının döküldüğünü görmek herkes için çok stresli olabilir. Bariatrik cerrahi geçiren hastaların unutmaması gereken, bunun neredeyse tamamen geçici olduğudur.
Saçlarım Neden Dökülüyor?
Saç dökülmesine neden olan pek çok faktör olabilir. Bunlar cerrahi, akut hastalık, travma, karaciğer hastalıkları gibi kronik hastalıklar, hipotiroidi gibi hormonal dengesizlikler, düşük protein tüketimi, anoreksi, kronik demir eksikliği, ağır metal zehirlenmesi, beta bloker ilaçlar, aşırı A vitamini tüketimi veya antikoagulanlar olarak özetlenebilir. Kilo kaybı amacıyla yapılan herhangi bir cerrahi işlem, özellikle de beslenme önerilerine yeterince uymadığınızda ve destek kullanmadığınızda diyetinizdeki protein ve demirin eksilmesine yol açabilir. Böylece normal saç siklusunda saçlar daha kısa, ince ve zayıf olarak büyüyebilir. Obezite cerrahisi aynı zamanda hormon seviyelerinde de değişikliklere yol açar. (Ki bu değişiklikler, obezite cerrahisinin etkinliğinin bir kısmından da sorumludur.) Bu dalgalanmalar da saç büyümesini etkiler. Hasta ideal kilosuna yaklaştıkça bu anlamlı kilo kaybı azalmaya başlar ve hormon seviyeleri de daha normal düzeylerde sabitlenir.
Saçlarım Ne Zaman Dökülmeye Başlar?
Tipik olarak, obezite cerrahisinden sonra görülen saç dökülmesi 3-6. aylar arasında olur. Bazı hastalarda daha erken veya daha geç de görülebilir. Ortalama olarak cerrahiden 12-18 ay sonra, hastanın kilo kaybı ve yeme alışkanlıkları stabil hale geldiğinde saçlar da önceki güçlerine kavuşurlar. Gastrik bypass gibi emilimi azaltan operasyonlarda saç dökülmesi olasılığı, mide bandı veya tüp mide gibi kısıtlayıcı ameliyatlara göre daha yüksektir.
Saç Dökülmesi Nasıl Engellenir?
Obezite cerrahisi geçiren hastaların uygulaması gereken en iyi korunma yöntemi, bariatrik cerrahları ve diyetisyenleri tarafından verilen yönergelere titizlikle uymaktır. Hızlı kilo verme dönemi sırasında bu tavsiyeler çok önemlidir. Zaten kilo verme durduğunda saçlar da tekrar uzamaya başlayacak ve eski güçlerine kavuşacaktır.
Saç Dökülmem İçin Neler Yapmalıyım?
İyi haber, kronik bir hastalığınız veya saç dökülmesi için genetik nedenler olmadığı sürece bu tip saç dökülmesinin daima geri dönüşlü olduğudur. O nedenle, öncelikle rahatlayın ve bu durumu dert etmeyi bırakın. Cerrahi stresi ve kilo kaybına bağlı olarak % 5-15 saç kaybı doğaldır. Nadiren 6 aydan uzun sürer ve kaybedilen saçlar tamamen geri gelir. Cerrahınızla görüşerek kronik hastalık veya beslenmeyle ilişkili olmayan faktörlerin olmadığını kesinleştirin. Cerrahınızın önerdiği beslenme şemasının dışında çok abartılı eklemeler yapmayın. Proteini veya kaloriyi abartmanız kilo kaybınızı sabote edecektir. Unutmayın saç dökülmesi öldürmez, ama obezite öldürür…
Yeterli B vitamini, folat, çinko ve biotin içeren bir multivitamin alın. D vitamini ve B12 takviyelerini de unutmayın. Aşırı A vitamini ve yüksek doz çinko kullanımı zararlı olabileceğinden bunlardan kaçının. Demir eksikliğiniz varsa cerrahınız ve bariatrik diyetisyeninizle görüşerek demir takviyesi alın. B vitamini takviyelerinin de herhangi bir zararı olmayacağından kullanabilirsiniz. Omega-3'den zengin olduğundan, haftada birkaç kez balık yemeyi alışkanlık haline getirin. Aksi halde balık yağı takviyeleri konusunda cerrahınız veya bariatrik diyetisyeninize danışın.
Saç Dökülmesinin Tedavisi Nasıldır?
Geçici bir durum olduğundan, rutin ameliyat sonrası ilaç ve diyet tedavinizi değiştirmenize gerek yoktur. Saç dökülmesini engelleyecek veya geri çevirecek herhangi bir ekstra ilaç yoktur. Özellikle aşırı dozdan kaçınmak için çinko, demir gibi preparatları kendi başınıza kullanmayın. Dışarıdan sürülen maddelerin saç dökülmenize bir etkisi olmayacaktır. Minoxidil gibi bazı ilaçların saç gelişimini uyardığı bilinmektedir. Bunların telojen effuviumu durdurma etkisi kanıtlanamasa da, kısmen yararlı olabilirler.