Deli Dana (BSE)-Günlüğü

Deli Dana (BSE)-Günlüğü: Skandal Ve Tarihçesi

Derleyenler: Hansa Peter Troetscher and Robert Mudge

Yazının Yayın Tarihi: 2 Aralık 2000 

Yayınlandığı Yer: Frankfurter Allgemeine Zeitung (English Edition, No. 203)

TERCÜME EDEN 

Doç. Dr. A. Cüneyt Tas (kendisinin izni ile yayınlanmaktadır)
Metalürji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü
Orta Doğu Teknik Üniversitesi
Ankara 06531
E-mail: tas@metu.edu.tr
Tel : (312) 210 5910
Fax : (312) 210 1330

"Başlayışı"

• 1920: Hans-Georg Creutzfeldt, daha sonra kendi adi ile anılan, Creutzfeldt hastalığının ilk vakasını keşfediyor.
• 1921: Hamburglu nörolog, Alfons Jakob, çalışmaları suresince daha sonraları Creutzfeldt-Jakob hastalığı olarak anılmaya başlayan bu yeni hastalığa ait 4 vaka ile daha karşılaşıyor.

"70’ler"

• 1970: Bilim insanları, ilk kez, hipofizlerden elde edilen büyüme hormonlarını büyüme bozukluklarından (prion hastalıklarının olası nakli) şikâyetçi olan çocuklarda deniyorlar.
• 1976: Daniel Carlton Gajdusek, Creutzfeldt-Jakob hastalığının "insanlardan hayvanlara geçebileceğini" ispatlayarak, Nobel (tip) ödülünü kazanıyor.

"80’ler"

• 1981: Maliyetlerinde indirim sağlamak amacıyla, İngiliz hayvan besleme sanayisi hayvan yemeğinin ("animal meal") islenmesi ve üretimine yönelik o ana dek yürürlükte olan prosedürlerin daha da basitleştirilmesine karar veriyor.
• 22 Aralık 1984: Veteriner David Bee den, Sussex (İngiltere) yöresinde bulunan Stent çiftliğindeki "133" numaralı ineği incelemesi isteniyor. 7 ay sonra, bu ineğe "spongiform encephalopathy" teşhisi konuluyor.

"1985"

• 11 Şubat 1985: "133" numaralı inek Sussex te oluyor. Çiftlikteki diğer inekler de BSE ye özgü semptomlar gösteriyorlar. Donemin Britanya tarım bakanı (Michael Jopling), 20 ay sureyle, sürülerin acil telef edilmesi kararını erteliyor.
• Nisan 1985: Kent (İngiltere) bölgesinde birden fazla BSE vakası tespit ediliyor.
• 1985: Büyüme hormonları ile tedavi edilen İngiliz (çocuk) Allison Ley ve 3 Amerikalı çocuk Creutzfeldt-Jakob hastalığından oluyorlar.

"1986"

• 1986: İngiliz bilim insanları, koordinasyon bozukluğu gibi semptomlar sergileyen büyükbaş hayvan sürülerinin yeni bir hastalık sergilediğinin farkına varıyorlar. Bu hastalık, "bovine spongiform encephalopathy" (BSE) olarak isimlendiriliyor.
• Kasım 1986: İngiltere "ilk" resmi BSE vakasını açıklıyor. (Bundan ancak 10 yıl sonra, Mart 1996 da, İngiliz hükümeti BSE’nin potansiyel olarak insanlar için de tehlikeli olabileceğini kabul edecektir.)
• 1986: Leeds Üniversitesi mikrobiyologlarından Profesör Richard Lacey, halkın BSE tehlikesi konusunda bilgilendirilmesini istiyor. Kendisi ile 10 yıl sonra yapılan bir röportajda "Hükümet benim çılgın olduğumu söyledi. Başbakan Margaret Thatcher her şeyi biliyordu, fakat durdu, yanılttı ve yalan söyledi" diyecektir.

"1987"

• 1987: İngiltere de dört büyükbaş hayvan sürüsüne BSE teşhisi konuldu. Merkezi Veterinerlik Ofisi, İngiliz tarım bakanlığını (MAFF) bu konuda bilgilendiriyor.
• 1987: İngiliz mikrobiyolog Dr. Stephen Dealler, BSE-bulaşmış büyükbaş hayvan etinden kaynaklanan tehlikeler konusunda bir makale yayınlıyor. Kısa bir sure sonra, kendisinin devlet kaynaklı araştırma fonlarından para alması durduruluyor-hiç bir açıklama verilmeden.
• Kasım 1987: Bir deneyde, İngiliz bilim insanları, BSE’yi farelere bulaştırmayı başarıyorlar. BSE’nin bir türden diğerine geçirilmesi ve yayılması, bundan böyle dışlanamayacaktır.
• Aralık 1987: İngiltere de geniş kullanım alanı olan, et ve kemik yemeği neden üretilen yapay hayvan "yeminin" (meat & bone meal: MBM) BSE’yi tetiklediği bilimsel raporlar ile aciklaniyor.
• 1987: İsveç, MBM içeren yemlerin büyükbaş hayvanlara verilmesini yasaklıyor.

"1988"

• Mayıs 1988: İngiliz hükümeti, zooloji profesörü Richard Southward tarafından başı çekilen bir uzman grubunu BSE’nin insanlar üzerindeki etki ve sonuçlarını irdelemesi için görevlendiriyor. "Southward Raporu" Şubat 1989 da yayınlanıyor.
• Temmuz 1988: MAFF-destekli bir çalışma, küçük- (koyun-kuzu) ve büyük-bas hayvan sakatat ve kalıntılarından üretilen yüksek proteinli hayvan yemeğinin (animal meal), BSE’nin "yegane olası nedeni" olduğu sonucuna varıyor. Bu tur "cannibalism" (kendi türünden hayvan yiyen hayvan veya insan yiyen insan) yasaklanıyor.
• Ağustos 1988: İngiliz tarım bakanı, John MacGregor, sadece akut BSE semptomları (dengesizlik ve kramplar gibi) sergileyen ineklerin telef edilmesi kararını veriyor. Diğer BSE-bulaşmış veya bulaşabilecek hayvanlardan elde edilen etlerin satışı sürüyor. Bu zaman diliminde BSE test yöntemleri henüz yoktur.
• Ekim 1988: BSE’nin farelerden ineklere geçebileceği de bilimsel olarak ispatlanıyor, böylece BSE’nin bir türden diğerine geçebileceği de kanıtlanmış halde iken, Southward Komisyonu, insanların BSE’ye yakalanabileceğinin olası olmadığı görüşünde ısrar ediyor. Komisyon, koyunlarda görülen Scrapie hastalığı (insanlar için zararsız olan) ile ilgili deneyimlere atıfta bulunuyor. Mamafih, komisyon, Şubat 1989 da yayınladığı raporunda "eğer bizim insanlara taşınabilirlik konusundaki görüş ve değerlendirmelerimiz doğru değil ise, bunun sonuçları had safhada vahim olabilecektir" noktasına geriliyor. 1999 un sonuna dek, 55 kişinin de kendi hayatlarını yitirerek bulacakları gibi, bu komisyonun değerlendirmeleri "yanlisti."
• 1988: Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere den büyükbaş hayvan ithalatını yasaklıyor.

"1989"

• Ocak 1989: İrlanda, ilk BSE vakasını açıklıyor.
• Şubat 1989: Southward raporu, insanlar için BSE riskinin çok küçük olduğunu soyluyor. Fakat her nasılsa, ayni rapor, insanların hayvan iç organları içeren bebek mamalarını satın almayı durdurmalarını tavsiye ediyor. Margaret Thatcher hükûmetinin bu konudaki resmi açıklamaları tehlikeleri göz ardı etmeye ve dahi "korkulacak hiç bir şey yok" mesajlarını halka vermeye (ki bu tutum takipçisi John Majör tarafından da benimseniyor) devam ediyor. Dramatik bir yanlış-karar.
• Temmuz 1989: EC (European Community), 18 Temmuz 1988 den önce doğmuş İngiliz ineklerin ve BSE-şüpheli ineklerden doğmuş buzağıların ihraç edilmesini yasakliyor.
• 1989: İngiliz hükümeti tüm şüpheli ineklerin kitle halinde telef edilmesine karar veriyor. BSE tanısı konulan her inek için, besiciye hayvanin orijinal değerinin sadece yüzde 50 si tutarında bir ödeme yapılıyor. Bir başka ölümcül yanlış-karar: bunun sonucunda da BSE lif ineklerden gelen etler tüketiciye ulaşmaya devam ediyor. Bir yıl sonra, hükûmet yüzde yüzünü ödemeye karar veriyor.
• Kasım 1989: İngiliz noropatolog Dr. Robert Perry tarafından BSE’nin insanlara bulaşabileceği keşfediliyor. İngiliz tarım bakanı John Gummer, yurtdışından gelen baskıya gönülsüzce boyun eğerek, büyükbaş hayvanlara ait iç organların ihraç edilmesini yasaklıyor. İngiliz büyükbaş hayvan etinin güvenli olduğunu kanıtlamak için de, krizinin, TV de, içinde beyin bulunan bir hamburger yemesine izin veriyor.
• 1989 un sonuna dek, 480 binin üzerinde BSE-şüpheli inek kesiliyor ve sosis ve diğer et ürünlerine dönüştürülüyor.

"1990"

• 3 Şubat 1990: Bilim insanları BSE’nin bir inekten diğerine aktarılabileceğini başarılı bir bicimde kanıtlıyorlar. Beyin dokusunun bir ineğin beynine enjeksiyonundan sonra, hayvanin kanında BSE gözlemlenebiliyor.
• 6 Mart 1990: Bir Avrupa Birliği (EU) kararnamesi "tüm BSE vakalarının bildirilebilir" olduğunu soyluyor.
• 9 Nisan 1990: Avrupa Topluluğu (EC), BSE içerebileceği düşünülen tüm İngiliz büyükbaş hayvan eti ürünlerinin ihracını yasaklıyor.
• 24 Eylül 1990: Bir deneyde, BSE başarılı bir bicimde bir domuza aktarılabiliyor. "Et ve kemik yemeği (MBM)" halen domuzlara, tavuklara, hindilere ve balıklara veriliyor.
• 1990: Jacques Delors altındaki Avrupa Komisyonu, İngiliz buzağılarının ihracını yasaklıyor, fakat her nasılsa, bu yasaklama daha sonra kısmen kaldırılıyor.
• 1990: İngiltere de, her hafta, yaklaşık 300 inek BSE ye yakalanıyor. Bilim insanları hastalığın ağız yoluyla (orally) farelere geçebildiğini kanıtlıyorlar.
• 2 Kasım 1990: İsviçre ilk BSE vakasını rapor ediyor. Bu, Avrupa kıtasında başka bir ülkeden ithal edilmemiş bir hayvanda görülen ilk BSE vakası oluyor. Uzmanlar, zengin proteinli prionlar içeren hayvan yemeklerinin bu hastalığın nedeni olabileceğini soyluyorlar.
• Aralık 1990: Avrupa Komisyonu, büyükbaş hayvan, koyun ve keçiler için hayvan yemeği kullanımını yasaklıyor.

"1991"

• Şubat 1991: Fransa, ilk BSE vakasını açıklıyor.
• Mart 1991: 1990 da konulan hayvan yemeği yasağından sonra doğmuş olan bir ineğe BSE tanısı konuluyor.
• 1991: Medya raporları, Edesheim da bir dükkânda yardımcı olarak çalışan Hildegard Onnen in Almanya’nın ilk BSE kurbanı olduğu yönündeki ol asiliği güçlendiriyor. Raporlar, ölen Hildegard in beyninde yapılan bir inceleme sonucunda Creutzfeldt-Jakob hastalığının tespit edildiğine dair iddialar getiriyor. Fakat bu iddialar açıklık kazanmıyor.

"1992"

• 1992: Almanya, ilk BSE vakasını keşfettiğini soyluyor. Bu inek, İngiltere den ithal edilmiş.
• 1992: İngiliz mikrobiyolog Harash Nareng, bilinen semptomları dahi henüz sergilemeyen büyükbaş hayvanlarda BSE’nin varlığını sınayabilen bir BSE testi geliştiriyor. Çok geçmeden, aldığı araştırma paraları kesiliyor ve 1994 te isini kaybediyor.
• 1992: BSE epidemiyi İngiltere de en üst düzeyine ulaşıyor. Her ay, 2500 den fazla inek bu hastalıktan oluyor. 1992 yılı toplamı 37300 e varıyor.

"1993"

• 1993: On deneyler gösteriyor ki, BSE hastalığı, aralarında domuzların, keçilerin, koyunların, kedilerin, kopeklerin de bulunduğu 19 ayrı tur hayvana aktarılabiliyor, bulaşabiliyor.
• Mart 1993: İngiltere de BSE vakalarının sayısı düşüyor. Hükümet "İngiliz eti kesinlikle güvenlidir" söylemini sürdürüyor. Irki yıl sonra, bu hastalığın insanlarda görülen formu olan "variant Creutzfeldt-Jakob (vCJd)" hastalığı patlak verecek.
• 1993: Alman veteriner Dr. Margit Herbst ve meslektaşı Dr. Kari Koester-Loesche, Schleswig-Holstein eyaletinin, Bad Bramstedt kasabasındaki bir çiftlikte 21 adet BSE-şüpheli büyükbaş hayvan buluyorlar. Dr. Herbst, ortalığa çıkıp, bu durumla ilgili kapsamlı bir araştırma/inceleme yapılması çağrısında bulunduktan sonra isini kaybediyor. Bir daha, bu vaka ile ilgili hiç bir şey duyulmuyor.
• 1993: Avrupa Komisyonunun tarım müsteşarı, Rene Steichen, Alman Sağlık Bakanlığına yazdığı bir mektupta "BSE olayı hakkında yapılacak her turlu halka acık tartışma tehlikeli olabilecektir. Her yeni tartışma, EU genelindeki büyükbaş hayvan eti tüketimi üzerinde vahim sonuçlar doğurabilecektir" diyor.

"1994"

• 1994: İngiliz mikrobiyolog Stephen Dealler, BSE ve CJD hastalıkları hakkında bilgi içeren bir web-sayfası açıyor
• 1994: Bilim insanları, BSE’nin ağızdan besleme yolu ile büyükbaş hayvanlara bulaştırılabileceğini kanıtlıyorlar.
• 1994: Almanya da Hristiyan Sosyal Birlik in sağlık bakanı Horst Seehofer, "insanlar üzerinde süregelen bu sorumsuz deneye bir son vermek üzere," İngiliz büyükbaş hayvan etinin ithalatına yasaklama getirilmesini istiyor. Fakat diğer EU bakanları bu yasaklama kararına uymuyor.
• 27 Haziran 1994: EU, geviş getiren hayvanlar için, diğer memeli hayvanların her turlu dokusundan üretilen yemeklerin kullanımını yasaklıyor.
• 1994: Almanya da, Rhineland-Palatinate eyaletinin çevren bakanı, sosyal demokrat Klaudia Martini, İngiltere den et ithalatının acilen durdurulması çağrısında bulunuyor. Diğer bir kaç Alman eyaleti parlamentolarından, İngiltere den ithal edilmiş canlı ineklerin kesiminin yasaklanması için bir yasa çıkarıyorlar. Fakat Seehofer bu kararı iptal ediyor.

"1995"

• Mayıs 1995: 19 yaşındaki Stephen Churchill, "vCJD" den oluyor ve böylece, BSE’nin İngiltere deki ilk kurbanı oluyor. Annesi Dorothy Churchill, bu vakanın örtülmesine karşı savaşımını başlatıyor. Creutzfeldt-Jakob hastalığının klasik turu, 55 ve daha yukarı yastaki insanlarda seyrek olarak görülmektedir.
• 1995: BSE yüzünden bu yıl içinde iki olum daha rapor ediliyor. Edinburgh, İskoçya’daki CJD Enstitü su patoloğu, James Ironside, ölenlerin beyinlerinde yaptığı inceleme sonucunda, klasik Creutzfeldt-Jakob hastalığındakinden tümüyle farklı olarak, bunlarda olağandışı bir süngerimsi çürümenin gözlendiğini bildiriyor ve beynin tüm nöronlarını tahrip eden bu yeni turu "variant CJD" olarak isimlendiriyor.
• 1995: Alman sağlık bakanı Horst Seehofer, İngiltere den ithal edilmiş olan 5000 ineğin telef edilmesini istiyor. Eyaletler bu isteme, "böyle bir uygulamaya gidilmesinde herhangi bir yasal dayanak bulunmadığı" gerekçesi ile karşı çıkıyorlar. Bir grup uzmanın uyarılarına rağmen, Hristiyan Demokrat Birliği ne mensup Alman tarım bakanı, Jochen Borchert, İngiliz etine uygulanacak ithal kısıtlamasının uygulanmasını geciktiriyor. İngiliz sağlık bakanı, Stephen Dorrell, "büyükbaş hayvan eti güvenlidir" kampanyasını başlatıyor ve uzmanlar tarafından derlenmiş kritik bir raporun yayınlanmasını 7 ay geciktiriyor.
• Kasım 1995: İngiliz tarım bakanlığı yetkilileri, Spongiform Encephalopathy Danışma Komitesi (SEAC) ne, BSE-riski taşıyan sinir dokusu ve iç organlar gibi maddelerin hayvan yemeği yapımında kullanımına getirilen 1988 tarihli yasaklamaya sıkı sıkıya uyulmadığını bildiriyor. Komite yetkilileri ise bunun, yasaklamanın konulmasından 6 yıl sonra dahi, hala, BSE-şüpheli et ürünlerinin insanların beslenme zincirine girebilir olduğu anlamına geldiğini soyluyor. Danışma komitesinin başkanı "dehşet içinde kaldığını" soyluyor.

"1996"

• Mart 1996: İngiltere de 8 genç insanine vCJD ye yakalanmış olduğu söyleniyor. Danışma komitesi, hastalığının en olası nedeninin, prion bulaşık büyükbaş hayvan eti tüketimi olduğunu soyluyor ve hükümeti ciddi bicimde uyarıyor.
• 15 Mart 1996: İngiltere başbakanı John Majör, bir kaç yıl boyunca yalan söylemesinin ardından, ilk kez olarak, halkın önünde, BSE ile vCJD den mustarip insanlar arasında bir ilinti olduğunu itiraf ediyor. EU dan mali destek talep ediyor. Bu noktaya dek İngiltere de vCJD den en az 10 kişi olmuş bulunuyor.
• 27 Mart 1996: Tüketicileri korumak için, Avrupa Komisyonu, İngiltere kökenli büyükbaş hayvan, büyükbaş hayvan eti ve de hayvan yemeği için, tüm dünya bazında, ihraç yasağı getiriyor.
• Nisan 1996: EU, İngiltere’nin 30 aydan daha yaslı olan tüm ineklerini (yaklaşık 4 milyon hayvan) telef etmesini emrediyor.
• 21 Haziran 1996: Floransa’daki (İtalya) EU zirvesinde, devlet ve hükümet başkanları, ihraç yasağının kısmen kaldırılmasına karar veriyorlar.
• 18 Temmuz 1996: Çıkarılan bir EU memorandumu "hayvan yemeği yapımında kullanılacak her türden hayvan artıklarının, tüm prionları (BSE virüsleri) öldürebilmek için, 133 C de 20 dakika sure ile 3 bar basınç altında pişirilmesini" tarif ediyor.
• 27 Kasım 1996: Epidemiyologlar, yeni vCJD vakalarının (infections) sayısının yılda bir kaç yüzü bulacağını tahmin ediyor ve tepe noktasına 2003 yılında ulaşılacağını soyluyorlar.
• 1996: Alman tarım bakanı, Jochen Borchert "Alman eti (büyükbaş hayvan) güvenlidir" diyor. Bu tümcenin yanlış olduğu 3 yıl sonra kanıtlanıyor. Almanya, BSE den muaf değildir. Mikrobiyolog, Profesör Richard Lacey, BSE sonucunda, 2010 yılına dek, dünyada 500,000 vCJD kurbanı olabileceğini soyluyor.

"1997"

• 1997: 3 İsviçreli bilimci, Prionics plc şirketini kuruyor. Bu şirket, BSE’nin ilk semptomlarının görülmesinden dahi önce güvenilir bicimde hastalığı teşhis edebilen hızlı bir BSE test prosedürünü pazarlıyor.
• Ocak 1997: Alman hükümeti, İngiltere, Kuzey İrlanda ve İsviçre den ithal edilmiş tüm büyükbaş hayvanların acilen telef edilmesini öngören bir kararname çıkarıyor.
• 18 Şubat 1997: BSE’yi araştıran bir komite, Avrupa Komisyonunu, EU Bakanlar Konseyini ve İngiltere’yi, BSE krizini ciddi bicimde yanlış ele almış olmak ile suçluyor. Avrupa Parlamentosu, Avrupa Komisyonu nu güvensizlik oyu vermek ile tehdit ediyor.
• Mart 1997: Alman tarım bakanlığı, BSE den korunma konusunda ikinci bir kararname çıkarıyor.
• 3 Temmuz 1997: EU komisyonu, 1600 ton büyükbaş hayvan etinin İngiltere’den yasadışı yollar ile ihraç edilmiş olduğunu keşfediyor.
• 1997: Newbury’daki (İngiltere) Veterinerlik Enstitü sunun bilimcileri, ilk kez olarak, Nature dergisinde, BSE’nin insanlara bulaşabileceğini yayınlıyorlar.
• 1997: İsçi partisinden Tony Blair genel seçimleri kazanıyor ve İngiltere deki BSE skandalının derinlemesine inceleneceği sözünü veriyor.
• Ağustos 1997: Hamburglu bir tüccar, İngiltere kökenli, bir parti büyükbaş hayvan eti ithal ediyor. Polisin müdahalesinden çok önce, etin büyük kısmi sosis yapımında kullanılmış ve Almanya genelinde satılmış bulunuyor.
• Eylül 1997: İngiliz bilimciler vCJD hastalığının "insan BSE" si olduğunu teyit ediyorlar. BSE hastalığının 2002 den sonra ortadan kalkacağı yolundaki iddia, bu hastalığın kalıtımsal olmasının keşfedilmesi ile çürütülmüş oluyor.
• Ekim 1997: Belçika, ilk BSE vakasını rapor ediyor.
• Aralık 1997: Amerikalı nörolog Stanley B. Prusiner, yeni bir patojen olan prionları keşfettiği için, Nobel (tip) ödülünü kazanıyor. Virüs veya bakteri olmak yerine, prionların, oldukça karmaşık protein yapıları olduğu ortaya çıkıyor. Bunların, BSE ve CJD den sorumlu oldukları düşünülüyor.

"1998"

• 1998: Bir doktor ve bir BSE komisyonunun eski başkanı olan David Tyrelle, BSE’nin patlamasından itibaren yemek yeme alışkanlıklarında bir değişiklik yapıp yapmadığı soruluyor. Yanıtı: "Aslında şimdilerde daha çok dana eti yiyorum, zira bunlar simdi daha ucuz."
• Mart 1998: Lord Nicholas Phillips tarafından başı çekilen bağımsız bir BSE komisyonu kuruldu. Araştırmalar iki yıl sürecek.
• 23 Nisan 1998: EU, BSE için hızlı test yöntemlerini uygulamaya alıyor.
• 25 Kasım 1998: EU komisyonu büyükbaş hayvan eti üzerindeki ihraç yasağını iptal ediyor, fakat uzmanlar bu aşamada bunun için bütün gerekli koşulların sağlanıp sağlanmadığı konusundaki son sözlerini söylemediler.
• 1998: Leicestershire in Queniborough kentinde 3 kişi vCJD den oluyor. vCJD ilintili ölümlerin toplamı böylece 37 ye ulaşıyor.

"1999"

• 23 Haziran 1999: EU, İngiltere den büyükbaş hayvan eti ihracatının yeniden 1 Ağustos 1999 dan itibaren başlaması için izin veriyor.
• Ağustos 1999: Amerika Birleşik Devletleri, 1980 ile 1997 tarihleri arasında İngiltere de 6 aydan fazla yasamış insanlardan kan bağışı yapılmasını yasaklıyor.
• 29 Ekim 1999: Eksperlerden oluşan bir EU komisyonu, İngiliz etleri hakkındaki Alman ve Fransız kaygılarının yersiz olduğunu açıklıyor. İngiltere, kendisinden yapılacak ithalat üzerindeki yasağın tümüyle kaldırılmasına hazırlanıyor.
• Kasım 1999: Mainz’daki Alman bilimciler, ilk kez, yasayan bir inekte BSE ve yasayan bir insanda vCJD hastalığının varlığını kanıtlamayı başarıyorlar.

"2000"

• Şubat 2000: Danimarka, ithal edilmemiş bir inekte, ilk BSE vakasını keşfediyor.
• 5 Haziran 2000: EU, hızlı test yöntemlerinin 1 Ocak 2001 den itibaren zorunlu tutulacağını açıklıyor. Nokta denetimleri (spot checks) yalnızca çiftliklerde ölen veya davranış bozuklukları sergileyen hayvanlar için zorunlu oluyor.
• Ağustos 2000: Fransa da (Haziran 2000 den bu yana inekler üzerinde kitle halinde testler yapılıyor) yayınlanan raporlar BSE vakalarının arttığını gösteriyor.
• 1 Eylül 2000: Büyükbaş hayvan etlerinin etiketlenmesi hakkında bir EU kararnamesi çıkarılıyor. Tüketiciler, bu andan itibaren hayvanin nerede kesildiğini ve islendiğini etiketten görebilecekler, fakat hayvanin nerede doğmuş ve yetiştirilmiş olduğunu bilemeyecekler. Buna ek olarak, bu etiketleme kararnamesi sosis gibi ürünlere uygulanmayacak. Tüketiciyi koruma grupları, bu kararnameyi gülünç olarak niteliyorlar.
• Eylül 2000: Doktorlar, bebeklerin henüz ana rahminde iken vCJD kapabilme tehlikesi konusunda uyarılar yapıyorlar.
• 15 Eylül 2000: BSE ve vCJD’nin kan ve kan ürünleri aracılığıyla da bulaşabildiği teyit ediliyor.
• 22 Ekim 2000: Münihli sosyolog Kerstin Dressel tarafından yapılan bir çalışma, İngiliz hükümetlerinin yıllar boyu, sistemli olarak, BSE araştırmalarını engellediğini ve sansürlediğini ortaya çıkarıyor. Suddeutsche Zeitung isimli Alman gazetesi ile yaptığı bir röportajda, Dressel; "Hükümetler, bilimsel komiteleri sıklıkla, kendi politik tercihlerini, sanki bilimsel gerçeklere dayanır olma havasına büründürmek için kullandılar" diyor.
• 23 Ekim 2000: Alman et pazarlama ajansı (CMA), Alman büyük ve küçükbaş hayvan eti ürünlerinin Berlin metrosunun duvarlarındaki büyük ilan panolarında reklamını yapmayı sürdürüyor: "Çiftlikten tezgâha kadar kalite kontrolü" gibi sloganlar ile. Fakat her nasılsa, CMA tarafından onaylanmış bir mühür veya etiket dahi etin BSE için test edildiğinin garantisi değil.
• 26 Ekim 2000: Lord Phillips altında sürdürülen BSE araştırmasının raporu ortaya çıkıyor ve Internet te yayınlanıyor. 16 ciltlik rapor, BSE krizinin John Majör ve Margaret Thatcher in muhafazakâr hükûmetleri tarafından ele alınışına dair ciddi bir eleştiri içeriyor. Rapor, yetkili ve ilgililerin, sıklıkla, kriz sırasında politika ve çözümlerin kurulması ve yerleştirilmesinin düşünülmesinde dahi gerekli aktif güç ve enerjiye sahip olmadıklarına, bu durumun da, alınan önlemlerin verimliliğini ve etkinliğini düşürdüğüne işaret ediyor.
• 28 Ekim 2000: BSE raporu şiddetle eleştiriliyor; sıradan, kusurlu ve hatta isin üstünü örtme konusunda bir girişim olduğu konuşuluyor. Amerikan, "Deli-Dana Web Sayfası" soruyor: "27 milyon sterline (38.8 milyon USD) mal olan bir incelemeden sonra kim yazabilir ki; Ağustos 1988 de yürürlüğe girmiş olan telef ve geri-ödeme politikasından sonra, BSE-bulaşmış hayvanlardan gelmiş tek bir doku parçası dahi insan besinine girmemeliydi? "
• 31 Ekim 2000: İngiliz Besin Güvenliği Ajansı, Avrupa Komisyonuna, tüm hayvanlar için, hayvan ve kemik yemeği (animal & bone meal) kullanımının yasaklanması için karar alınması çağrısında bulunuyor. Bu, "hayvan cannibalizm"i üzerindeki yasaklamanın, BSE’nin daha fazla yayılmasını önleyeceği düşünülüyor. Bu başvuru, 10 yıl gecikmiş halde. Almanya da, hayvan artıkları içeren hayvan yemeklerinin yasaklanması ise, bir EU kararnamesi üzerine, 1994 te yürürlüğe girmişti.
• Ekim 2000: vCJD’nin yalnızca genç insanlar için tehlike oluşturacağı yönündeki teori, İngiltere, North Yorkshire da 74 yaşında bir adamın ölmesiyle çürütülmüş oldu. Ekim ayinin sonuna dek İngiltere de bu hastalıktan ölenlerin toplamı 84 e ulaşmış oluyor.
• Kasım 2000: Blair hükümeti, geçmiş 10 yılda tüketilen büyükbaş hayvan eti ürünleri yüzünden, bu hastalıktan ölecek olanların sayesinin 136 bin civarında olabileceğini tahmin ediyor.
• 14 Kasım 2000: Fransa Başbakanı Lionel Jospin, hayvan eti ve kemik yemeğinden yapılan hayvan yemeklerinin tümünün yasaklanmasını istiyor. Et satılan banko ve tezgâhlardan kemikli steakler kaldırılıyor.
• 15 Kasım 2000: Alman tarım bakanlığı "hayvan yemeklerinin" (animal meal) hâlihazırda domuz, tavuk, hindi ve balıklara verilebileceğini soyluyor. Bakanlık, hayvan yemeğinin geviş getirmeyen hayvanlara verilmesinin mikrobiyolojik ve sağlıklı acıdan güvenli olduğunu açıklıyor.
• Kasım 2000: Sosyal Demokrat, Alman tarım bakanı, Karl-Heinz Funke "Alman etleri güvenlidir" diyor.
• 17 Kasım 2000: Fransız vCJD kurbanlarının akraba ve yakınları, Fransa ve İngiltere hükûmetleri ile birlikte Avrupa Komisyonu nu, "besin zehirlenmesi" ile mahkemeye varıyorlar. Bunların avukatları, bu konuda otorite sahibi olanların, BSE’nin ortaya çıkmasını takip eden 10 yıl içinde (1986-1996) hastalıkla savaşmak için hiç bir şey yapmadıkları suçlamasını getiriyor.
• 22 Kasım 2000: EU tarım bakanları, deli dana hastalığı için uygulanacak test yöntemlerinin 1 Ocak 2001 tarihinden itibaren riskli olabilecek tüm büyükbaş hayvanlara genişletilmesi noktasında anlaşıyorlar. Temmuz 2001 den itibaren ise, bu testlerin 30 aydan daha yaşlı ve "sağlıklı" olarak kesilmiş tüm hayvanları da içine alacak bicimde genişletilmesi konusunda anlaşıyorlar. Fakat ineklerin büyük çoğunluğu henüz iki yaşına gelmeden kesildiğinden, bu hayvanlar da Temmuz 2001 de başlayacak testlerin kapsamı dışında kalacak. Bakanlar, hayvan yemeği kullanımının tümden yasaklanması ve de tüm hayvanların test edilmesi konusunda anlaşmayı başaramıyorlar.
• 22 Kasım 2000: İspanya, ilk BSE vakasını açıklıyor. İngiltere dışındaki, BSE’li ineklerin toplam sayısı 1573 e ulaşıyor.
• 24 Kasım 2000: Her şeyden sonra, Almanya da BSE-muaf bir yer değil. Schleswig-Holstein’daki bir çiftlikte bir inekte BSE görülüyor. Bu inek 1996 da bu eyalette doğmuş ve burada yetiştirilmiş. Çiftlik sahiplerine göre, hayvan artıkları içeren hayvan yemeği hiç kullanılmamış. Bu inekten elde edilen etin hiç bir tüketiciye ulaşmadığı söyleniyor.
• 25 Kasım 2000: Almanya, İngiltere ve Kuzey İrlanda da 1980 ile 1996 yılları arasında 6 aydan fazla yasamış insanların kan bağışı yapmalarını yasaklıyor.
• 27 Kasım 2000: İkinci kez yapılan bir BSE testi, Almanya’nın, ilk BSE vakasını doğruluyor. Federal ve eyalet yetkililerinden oluşan bir komite, hayvan artıklarından üretilmiş yemeklerin kullanımının yasaklanmasını tavsiye ediyor. Buna ek olarak, hükümet hayvan yemeğinin ithal ve ihracı konusunda bir yasak getirilmesini planlıyor.
• 28 Kasım 2000: Hayvan artıkları içeren besinlerin hayvanlara verilmesi konusundaki genel yasaklama kararı geciktiriliyor. Alman tarım bakanı Karl-Heinz Funke acil bir kararname çıkartılması için hiç bir yasal dayanak bulunmadığını soyluyor. Fakat hayvan besini sanayicileri ile hayvan yemeği siparişlerinin karşılanmasının acilen durdurulması konusunda anlaşmaya varılıyor.
• 29 Kasım 2000: Alman parlamentosu, hayvan artıkları içeren hayvan yemeklerinin kullanımının ve ihracının yasaklanması konusundaki bir öneriyi tartışmaya acıyor. Yasaklamayı ihlal edenlere 50 bin DM tutarında bir ceza verilmesi öngörülüyor. Tarim bakanı Funke, hayvan yemeklerinin imhasının dahi yılda 1 milyar DM a yakın bir meblağa ulaşabileceğini soyluyor.
• 30 Kasım 2000: Alman parlamentosundaki (Bundestag) tüm partiler, hayvan artıkları içeren hayvan yemeklerinin kullanımının yasaklanmasına destek verecekleri sinyalini veriyorlar. Avrupa Komisyonu, EU-genelinde, 1 Ocak 2001 den itibaren, ineklere, domuzlara, tavuk ve hindilere, et ve kemik yemeği içeren besinlerin verilmesinin yasaklanmasını öneriyor.
• 1 Aralık 2000: Almanya da, Bundesrat (eyaletleri ulusal bazda temsil eden siyasi organ) hayvan artıkları içeren yemlerin, hayvanlara verilmesini yasaklayan da sâriyi onaylıyor, bu yasak ertesi günden (2 Aralık 2000) itibaren yürürlüğe giriyor. Bundesrat, Alman hükûmetinden EU’yu, Avrupa-çapında İngiliz etlerinin yasaklanması konusunda itici güç olmasının istenmesi kararına varıyor. Bu arada, Almanya da büyükbaş hayvan eti satışlarında yüzde 50 civarında bir azalma görülüyor.