Deprem Anında ve Öncesi-Sonrası Yapılması Gerekenler

Deprem öncesi, deprem anında ve sonrasında nelerin yapılması gerekir yapılması gerekenleri ve deprem sonrasında oluşabilecek diğer felaketleri ve psikolojinizi düzeltmenize yardımcı olacak 

Deprem Sonrasında Oluşabilecek Etkiler

• Sallantı ve yeryüzünün çatlaması
• Heyelan ve çığlar
• Seller
• Tsunami
• Yangınlar
• Zemin sıvılaşması
• Gelgit kuvveti

Depreme Karşı Alınabilecek Önlemler

İlk önce şunu bilmemiz gerekiyor ki deprem öldürmez bina öldürür bu sebeple bine güvenliğinden emin olmamız gerekiyor yaşamakta olduğunuz binanın sağlamlığından emin olmanız çok önemli.

Eviniz de deprem anında oluşan paniği ve kargaşayı aza indirmek için deprem planı hazırlamanız çok önemlidir. Evinizde güvenli toplanma alanı belirliye bilirsiniz.

Deprem anında ve sonrasında ihtiyacınız olacak deprem çantasını hazırlamanız alınabilecek en etkili yöntemlerden birisidir.

Depremin İnsan Üzerindeki Etkileri

Deprem sonrasında insan psikoloji; şok, pasifleşme ve toparlanma olmak üzere üç aşama geçirmektedir.

Depreme maruz kalan kişiler psikolojik şok yaşamaktadır. Şok tepkisi, beyinimizin meydana getirdiği psikolojik bir savunma mekanizmasıdır.

Depremin sonrasında kişi kendini aşırı korkmuş hisseder ve ne yaptığını bilemez halde hissetme, duygularını hissedememe, tepki verememe, bulunduğu ortamı ya da durumu tam algılayamama gibi belirtiler yaşayabilir. Kişiyi aniden etkisi altına alan ölüm korkusu kişide çaresizlik ve panik duygusu yaratabilir.

Panik halindeki bazı kişiler depremden kurtulmak için bilinçsizce risk alabilirler. Örneğin, kendilerini balkondan atarak yaralanabilirler ya da ölebilirler.

Deprem Sonrası Psikolojimizi Korumak İçin Neler Yapılabilir

Deprem çantası deprem anında ve sonrasında gerçekten çok önemli bir rolü vardır bu sebeple ilk önce deprem çantası içerisinde bulunması gerekenler nelerdir ona bakalım.

Önemli belge fotokopileri

• Kimlik kartları (nüfus cüzdanı, ehliyet vb.)
• Tapu, sigorta, ruhsat belgeleri
• Zorunlu Deprem Poliçesi

Diplomalar

• Pasaport, banka cüzdanı vb.
• Diğer (evcil hayvan sağlık karnesi, vb.)

Giyecekler

• İç çamaşırı
• Çorap
• Yağmurluk
• İklime uygun giysiler

Su

• Her bir aile üyesi düşünülerek yeterli içme suyu alınmalı.

Hijyen malzemeler

• Sabun ve Dezenfektanlar
• Diş fırçası ve macunu
• Islak mendil
• Tuvalet kâğıdı
• Hijyenik ped

Diğer malzemeler

• İlk yardım çantası
• Uyku tulumu veya battaniye
• Çakı, düdük, küçük makas
• Kâğıt, kalem
• Pilli radyo, el feneri ve yedek piller (dayanıklı/uzun ömürlü pil seçilmeli)

Deprem çantasını hazırladıktan sonra yaşadığınız ev ve evinizin olduğu konum için yapılması gerekenler.

Deprem Öncesi Yapılması Gerekenler

• Kaygan ve gevşek toprağı olan araziler ile dik boğazlarda ve vadilerde herhangi bir yapılaşmaya gidilmemesi.
• Yıllık kar yoğunluğunun fazla olduğu ve çığ tehlikesi olan yamaçlarda bina yapılmaması.
• Yapıların inşaat yönetmeliğine uygun ve depreme karşı dayanıklı şekilde inşa edilmesi.
• İmar planında bina için ayrılmış bölge dışında inşaat yapılmaması ve yapılan inşaatın belirlenen sınırların dışına taşacak şekilde genişletilmemesi.
• Önceden inşa edilmiş yapıların deprem dayanıklılıklarının artırılması.
• Binadan acil çıkış için kullanılacak yollarda eşya bulundurulmamalı ve buralar her daim aydınlık olmalıdır.
• Tezgah üzerinde bulunan eşyaların kayması yine plastik tutucularla sabitlenerek önlenebilir.
• Kimlik, pasaport, sağlık belgeleri vb. önemli evrakların birer kopyası alınarak başka bir noktada bulundurulabilir. Belgelerin orijinalleri de su geçirmeyen bir dosya içinde muhafaza edilmelidir.

Alınabilecek bu önlemlerin yanı sıra, evinizdeki eşyalardan kaynakla bilecek hasarlardan korunmak için günlük kullandığımız eşyalarımızın ev içerisine yerleştirilmesinde aşağıda sayılan önlemleri almalıyız:

• Binadan acilen çıkmak için kullanılacak yollardaki tehlikeler ortadan kaldırılmalı, bu yollar işaretlenmeli, çıkışı engelleyebilecek eşyalar çıkış yolu üzerinden kaldırılmalıdır.
• Geniş çıkış yolları oluşturulmalıdır. Dışa doğru açılan kapılar kullanılmalı, acil çıkış kapıları kilitli olmamalıdır. Acil çıkışlar aydınlatılmalıdır.
• Karyolalar pencerenin ve üzerine devrilebilecek ağır dolapların yanına konulmamalı, karyolanın üzerinde ağır eşya olan raf bulundurulmamalıdır.
• Tüm bireylerin katılımı ile (evde, iş yerinde, apartmanda, okulda) “Afete hazırlık planları” yapılmalı, her altı ayda bir bu plan gözden geçirilmelidir. Zaman zaman bu plana göre nasıl davranılması gerektiğinin tatbikatları yapılmalıdır.
• Bir afet ve acil durumda eve ulaşılamayacak durumlar için aile bireyleri ile iletişimin nasıl sağlanacağı, alternatif buluşma yerleri ve bireylerin ulaşabileceği bölge dışı bağlantı kişisi (ev, işyeri, okul içinde, dışında ve ya mahalle dışında) belirlenmelidir.
• Önemli evraklar (kimlik kartları, tapu, sigorta belgeleri, sağlık karnesi, diplomalar, pasaport, banka cüzdanı vb.) kopyaları hazırlanarak su geçirmeyecek bir şekilde saklanmalı, ayrıca bu evrakların bir örneği de bölge dışı bağlantı kişisinde bulunmalıdır.
• Bina yönetimince önceden belirlenen, mesken veya iş yerinin özelliği ve büyüklüğüne göre uygun yangın söndürme cihazı mutlaka bulundurulmalı ve periyodik bakımları da yaptırılmalıdır. Bu cihazlar;
• Dolap üzerine konulan eşya ve büro malzemeleri kayarak düşmelerini önlemek için plastik tutucu malzeme veya yapıştırıcılarla sabitlenmelidir.
• Soba ve diğer ısıtıcılar sağlam malzemelerle duvara veya yere sabitlenmelidir.
• Tezgah üzerindeki kayabilecek beyaz eşyaların altına metal profil koyarak bunların kayması önlenmelidir.
• Zehirli, patlayıcı, yanıcı maddeler düşmeyecek bir konumda sabitlenmeli ve kırılmayacak bir şekilde depolanmalıdır. Bu maddelerin üzerlerine fosforlu, belirleyici etiketler konulmalıdır.
• Rafların önüne elastik bant ya da tel eklenebilir. Küçük nesneler ve şişeler, birbirlerine çarpmayacak ve devrilmeyecek şekilde, kutuların içine yerleştirilmelidir.
• Gaz kaçağı ve yangına karşı, gaz vanası ve elektrik sigortaları otomatik hale getirilmelidir.
• Dolaplar ve devrilebilecek benzeri eşyalar birbirine ve duvara sabitlenmelidir. Eğer sabitlenen eşya ve duvar arasında boşluk kalıyorsa, çarpma etkisini düşürmek için araya bir dolgu malzemesi konulmalıdır.
• Tavan ve duvara asılan avize, klima vb. cihazlar bulundukları yere ağırlıklarını taşıyacak şekilde, duvar ve pencerelerden yeterince uzağa ve kanca ile asılmalıdır.
• İçinde ağır eşyalar bulunan dolap kapakları mekanik kilitler takılarak sıkıca kapalı kalmaları sağlanmalı.

Deprem Sırasında Yapılması Gerekenler

• Sarsıntı geçtikten sonra elektrik, gaz ve su vanalarını kapatılmalı, soba ve ısıtıcılar söndürülmelidir.
• Diğer güvenlik önlemleri alınarak gerekli olan eşya ve malzemeler alınarak bina daha önce tespit edilen yoldan derhal terk edilip toplanma bölgesine gidilmelidir.
• Okulda sınıfta ya da büroda ise sağlam sıra, masa altlarında veya yanında; koridorda ise duvarın yanına hayat üçgeni oluşturacak şekilde ÇÖK-KAPAN-TUTUN hareketi ile baş ve boyun korunmalıdır.
• Pencerelerden ve camdan yapılmış eşyalardan uzak durulmalıdır.
• Merdivenlere ya da çıkışlara doğru koşulmamalıdır.
• Balkona çıkılmamalıdır.
• Balkonlardan ya da pencerelerden aşağıya atlanmamalıdır.
• Kesinlikle asansör kullanılmamalıdır.
• Telefonlar acil durum ve yangınları bildirmek dışında kullanılmamalıdır.
• Kibrit, çakmak yakılmamalı, elektrik düğmelerine dokunulmamalıdır.
• Tekerlekli sandalyede isek tekerlekler kilitlenerek baş ve boyun korumaya alınmalıdır.
• Mutfak, imalathane, laboratuvar gibi iş aletlerinin bulunduğu yerlerde; ocak, fırın ve bu gibi cihazlar kapatılmalı, dökülebilecek malzeme ve maddelerden uzaklaşılmalıdır.

Dışarıda deprem sırasında yapılması gereken şeyler nelerdir?

• Deniz kıyısına gidilmemelidir.
• Mümkün olduğunca açıklık alanlara gidilmelidir.
• Enerji hatlarına ve direklere yaklaşılmamalıdır.
• Duvar diplerinden ve binalardan uzak durulmalıdır.
• Toprak kayması olabilecek yerler ile taş ve kayaların düşebileceği yerlerden uzak durulmalıdır.

Deprem Anında Açık Alandaysanız

• Enerji hatları ve direklerinden, ağaçlardan, diğer binalardan ve duvar diplerinden uzaklaşılmalıdır. Açık arazide çömelerek etraftan gelen tehlikelere karşı hazırlıklı olunmalıdır.
• Binalardan düşebilecek baca, cam kırıkları ve sıvalara karşı tedbirli olunmalıdır.
• Toprak altındaki kanalizasyon, elektrik ve gaz hatlarından gelecek tehlikelere karşı dikkatli olunmalıdır.
• Deniz kıyısından uzaklaşılmalıdır.
• Toprak kayması olabilecek, taş veya kaya düşebilecek yamaç altlarında bulunulmamalıdır. Böyle bir ortamda bulunuluyorsa seri şekilde güvenli bir ortama geçilmelidir.

Deprem Anında Araba Kullanıyorsanız

• Sarsıntı sırasında bir tünelin içindeyseniz ve çıkışa yakın değilseniz; araç durdurulup aşağıya inilmeli ve yanına yan yatarak ayaklar karına çekilip, ellerle baş ve boyun korunmalıdır. (ÇÖK-KAPAN-TUTUN)
• Kapalı bir otoparkta iseniz; araç dışına çıkılıp, yanına yan yatarak, ellerle baş ve boyun korunmalıdır. Yukarıdan düşebilecek tavan, tünel gibi büyük kitleler aracı belki ezecek ama yok etmeyecektir. Araç içinde olduğunuz takdirde, aracın üzerine düşen bir parça ile aracın içinde ezilebilirsiniz.

Sarsıntı sırasında karayolunda seyir halindeyseniz;

• - Bulunduğunuz yer güvenli ise; yolu kapatmadan sağa yanaşıp durulmalıdır. Kontak anahtarı yerinde bırakılıp, pencereler kapalı olarak araç içerisinde beklenmelidir. Sarsıntı durduktan sonra açık alanlara gidilmelidir.
• - Araç meskun mahallerde ya da güvenli bir yerde değilse (ağaç ya da enerji hatları veya direklerinin yanında, köprü üstünde vb.); durdurulmalı, kontak anahtarı üzerinde bırakılarak terk edilmeli ve trafikten uzak açık alanlara gidilmelidir.

Metroda Veya Diğer Toplu Taşıma Araçlarındaysanız

• Gerekmedikçe, kesinlikle metro ve trenden inilmemelidir. Elektriğe kapılabilinir veya diğer hattan gelen başka bir metro yada tren size çarpabilir.
• Sarsıntı bitinceye kadar metro ya da trenin içinde, sıkıca tutturulmuş askı, korkuluk veya herhangi bir yere tutunmalı, metro veya tren personeli tarafından verilen talimatlara uyulmalıdır.

Deprem Sonrasında Yapılması Gerekenler

• Güvenliğinden emin olunmayan duvar, bina ve ağaçlara yakın yürünmemelidir.
• Yere düşmüş ya da hala sallanmakta olan elektrik / telefon kablolarına dokunulmamalıdır.
• Güvenli bir şekilde yapıdaki hasarlar tespit edilmeli ve alanın güvenliği sağlanmadan hasarlı alanlara giriş engellenmelidir.

Yıkıntı Altında Kaldıysanız

• Enerjinizi en tasarruflu şekilde kullanmak için hareketlerinizi kontrol altında tutun.
• El ve ayaklarınızı kullanabiliyorsanız su, kalorifer, gaz tesisatlarına, zemine vurmak suretiyle varlığınızı duyurmaya çalışın.
• Sesinizi kullanabiliyorsanız kurtarma ekiplerinin seslerini duymaya ve onlara seslenmeye çalışınız. Ancak enerjinizi kontrollü kullanın.
• Paniklemeden durumunuzu kontrol edin.
• Hareket kabiliyetiniz kısıtlanmışsa çıkış için hayatınızı riske atacak hareketlere kalkışmayın. Biliniz ki kurtarma ekipleri en kısa zamanda size ulaşmak için çaba gösterecektir.

DEPREM ANINDA ARAMANIZ GEREKEN NUMARALAR

112 Acil Çağrı Merkezi: Ambulans, polis, jandarma, itfaiye, orman yangını ihbarı benzeri pek çok acil durum birimine sadece 112'yi tuşlayarak, tek hat üzerinden ulaşabilirsiniz.