Özel Bakım Gerektiren Yaralar İçin Evde Bakım Hizmeti Nedir, Neleri Kapsar?

Deri, vücudu tamamen kaplayan ve dış etkenlere karşı koruyan en geniş organdır. Derinin bütünlüğü, fiziksel ya da kimyasal bir etkene bağlı olarak bozulabilir. Derideki canlı dokuda hem anatomik hem işlevsel sorunların ortaya çıkmasına yol açan hasarlar yara olarak adlandırılır. Yaralar, nedenlerine ve iyileşme sürelerine göre akut ve kronik yaralar olmak üzere ikiye ayrılır. Akut yaralar kısa bir süre içerisinde iyileşir ve genellikle hasar bırakmaz. İyileşmesi daha fazla zaman alan ve cilt bütünlüğünün bozulmasına yol açan yaralar ise kronik yara olarak değerlendirilir. Bu kronik yaralar özel bir bakım gerektirir. Yara bakımı hakkında bilinmesi gereken tüm detayları sizin için derledik. 

Yara Bakımı Nedir?

Yara bakımı, kronik yaraların tedavi edilmesi ve bu tedavi sürecinde gerekli bakımın sağlanmasıdır. Yara bakımı sürecinde yaraların iyileşmesini engelleyen nedenleri bulmak ve bu nedenleri ortadan kaldırmak önceliklidir. Yara bakımının amacı yara bölgesinde enfeksiyon gelişimini önlemek, ödemi ve ağrıyı azaltmak, yaranın mümkün olan en az izle iyileşmesini sağlamak, deri üzerindeki anatomik ve fonksiyonel bozuklukları gidermektir. 

Yara Bakımı Nasıl Yapılır?

Özellikle kronik yaralarda yaranın iyileşmesine hem hastanın vücudunda oluşan süreçler hem dış etkenler engel olabilir. Bu nedenleri tespit etmek için bazı laboratuvar testleri ve görüntüleme tetkikleri kullanılabilir. Nedenlerin belirlenmesinin ardından ilgili branş doktorları tarafından bu nedenleri ortadan kaldırmaya yönelik bir tedavi planı hazırlanır. Yara bakım uzmanı yaranın evresine göre uygun bakım ilaçlarını ve medikal araçlarını hazırlar. Yara bakımı mutlaka ilgili branşlardaki hekimler ve sağlık personelleri tarafından yapılmalıdır. Aksi takdirde yaranın durumu kötüleşebilir, yara hastanın uzuvlarını ve hayatını tehdit edecek boyutlara ulaşabilir. 

Yara bakımında medikal yara bakım araçları kullanılır. Yaraya özel tasarlanmış bu araçlar, iyileşme sürecinin önündeki engelleri kaldırmaya yöneliktir. Yara bakımı için yaranın iyileşmesine yardımcı olacak ısı, nem ve oksijen dengesi sağlanır. Bu sayede yaranın iyileşme süreci de hızlandırılır. Yara bakımında yapılacak pansuman türü de yaranın tipine, kapladığı alana ve özelliklerine göre belirlenir. 

Kronik yaraları olan veya özel bakım gerektiren yaralara sahip hastalar için bu hizmet ev konforunda sunulur.

Evde Yara Bakım Hizmetini Kimler Tercih Edebilir?

Yara bakımı evde ya da hastane ortamında gerçekleştirilebilir. Evde yara bakımının amacı, hastaneye gitmesi zor olan ya da mümkün olmayan hastaların bakım ihtiyaçlarını ev ortamında sağlamaktır. Özellikle yatağa bağımlı olan hastaların yara bakımının yanı sıra hasta yakınlarına gerekli eğitimler verilerek yeni yaraların oluşmasının önlenmesi de bu hizmet kapsamındadır. 

Hastanede yara bakımıysa ayakta tedaviye ya da evde takip edilmeye uygun olmayan hastaların yara tedavilerini gerçekleştirmeyi amaçlar. Bu tür hastalarda yaranın enfeksiyon kapma riski vardır ve bu nedenle hastanın uzuvlarının ya da hayatının tehlikeye girme ihtimali bulunur. Aynı zamanda bazı yara türleri de yalnızca hastanede tedavi edilmeye uygundur. Bu tür durumlarda hem yarayı hem hastanın genel sağlık durumunu iyileştirmek hedeflenir.

Kronik Yara Oluşumunun Nedenleri Nelerdir?

Her yara türünün iyileşme süreci birkaç aşamada gerçekleşir. Vücut bir yaralanma tespit ettiği zaman hızlı bir reaksiyon gösterir. Vücudun bir reaksiyonu olan hemostaz, yaranın kapanmasına ve kan kaybının azaltılmasına yardımcı olan pıhtılaşma sürecidir. Bu süreç oldukça hızlı şekilde gerçekleşir. İltihaplanma da anlık olarak gerçekleşen bir süreçtir. İyileşme sürecinin başladığı aşama olan iltihaplanma, bölgede sıvı birikmesi nedeniyle meydana gelir. Proliferatif aşamada yeni dokular oluşmaya başlar. Bu aşama cildin iyileşmeye başladığı ve yara boyutunun küçüldüğü evredir. Olgunlaşmaysa iyileşmenin son aşamasıdır. Bu aşamada yara tamamen iyileşir ve tüm iyileşme mekanizmaları normale dönmüş olur. Bu aşamaların herhangi bir komplikasyon gelişmeden tamamlandığı yaralar, akut yaradır. Vücudun bu dört aşamanın herhangi birinde takılıp kalmasına ve iyileşmenin durmasına neden olan yaralar ise kronik yara kabul edilir. 

Kronik yara oluşumuna etki eden bazı faktörler bulunur. Bu faktörlerden biri altta yatan farklı bir sağlık sorunu olabilir. Kimi zaman da yaranın nedeni ilaç kullanımıyla, yaşam alışkanlıklarıyla ya da uygulanan diğer tedavi yöntemleriyle ilgilidir.

Yara iyileşmesini etkileyen yaygın nedenlerden bazıları şunlardır:

• Diyabet,
• Kanser,
• Akciğer hastalıkları,
• Kalp hastalıkları,
• Tiroit sorunları,
• Hareketsiz bir yaşam,
• Sağlıksız beslenme,
• Zayıf bağışıklık sistemi,
• Sinir hasarı,
• Sigara ve alkol kullanımı,
• Yara içerisinde yabancı bir cisim (kırık cam vb.) bulunması,
• Lenfödem,
• Periferik vasküler hastalık.

Yara Bakımında Uygulanan Yöntemler Nelerdir?

Yara bakımında yaranın türüne göre farklı tedavi yöntemleri uygulanır. Bu yöntemler şunlardır:

• Negatif Basınçlı Vakum Terapisi: Yara üzerine negatif basınç uygulanarak dokuda birikmiş olan fazla sıvının alınmasıdır. Bu işlem yara bölgesinde bakteri azalmasını sağlar ve iyileşme sürecini hızlandırır. 
• Larva (Maggot) Tedavisi: Yara bölgesinin temizlenmesi için ölü doku ve bakteri yiyen larvalardan yararlanılır. Bu yöntem temiz dokulara zarar vermediği gibi yeni doku gelişimini de hızlandırır.
• PRP Uygulaması: PRP yönteminde hastadan az bir miktarda kan alınır ve bu kan özel bir cihazda plazmasına ayrıştırılır. Elde edilen plazma vücuda enjekte edilerek yaranın iyileşme sürecine katkı sağlanır.
• Kök Hücre Tedavisi: Hastanın kendi yağ dokusundan alınan hücreler kullanılarak tedavi uygulanır. Bu yöntemle hücrelerin kendini yenileme özelliğinden yararlanılarak zarar gören dokuların onarılması hedeflenir. 
• Debridman: Yara bakımındaki cerrahi yöntemlerden biridir. Ölü dokuların ve derilerin çıkarılması esasına dayanır. Genel ya da lokal anestezi altında uygulanır. 
• Hiperbarik Oksijen Tedavisi: Hasta özel bir bölme içerisine oturtulur. Bölmenin içerisindeki normalden iki buçuk kat daha fazla olan basınç sayesinde kanın vücuttaki organlara daha fazla oksijen taşıması sağlanır. Bu yöntemle bazı yaraların daha hızlı iyileşmesi mümkün kılınabilir. 

Bu yöntemlerin yanı sıra hastaya kompresyon çorapları, ultrason, yapay deri ve deri nakilleri gibi farklı tedavi türleri de önerilebilir. 

Özel Bakım Gerektiren Yaralar Hangileridir?

Bazı hastalıklar nedeniyle hastaların vücudunda bakım gerektiren yaralar meydana gelebilir. En sık karşılaşılan özel bakım gerektiren yaralar arasında yatak yaraları ve diyabetik yaralar yer alır.

Yatak Yarası Bakımı

Yatak yarası genellikle hareket kabiliyeti azalmış ve uzun süreli yatan hastalarda görülür. Felçli ya da yatağa bağımlı olan hastalarda yatak yarası oluşabilir. Yatak yaraları, bası yaraları olarak da bilinir. Özellikle kemik çıkıntıları üzerinde oluşan bu yaralar, çıkıntıların deriye basınç uygulaması sonucu oluşur.

Yatak yarası bakımında ilk adım yaraya neden olan basıncı ve sürtünmeyi azaltmaktır. Bunun için hastanın pozisyonunun belirli aralıklarla değiştirilmesi, cildi korumak için özel yastıklar ve yatak gibi destek yüzeyleri kullanılması önerilir. Mevcut yaraların enfeksiyon riskine karşı düzenli olarak temizlenmesi, bir bandaj yardımıyla kapatılması da önemlidir.

İyileşmeyen büyük yatak yaraları ameliyat gerektirebilir. Bu noktada yarayı örtmek ve etkilenen kemiği yastıklamak için flep cerrahisi uygulanabilir. 

Diyabetik Ayak Yarası Bakımı

Diyabetik ayak yarası, iyi yönetilmeyen şeker hastalığının neden olduğu en sık görülen etkilerden biridir. Diyabete bağlı sinir hasarı nedeniyle ayaklardaki hissin azalması sonucu yaralanma olasılığı daha yüksektir ve bu yaralar kolay iyileşmeyebilir.

Diyabetik ayak yarası uygun bakım ve tedavi almadığında ilerleyerek ampütasyona neden olabilir. Diyabetik ayak yarası bakımında öncelikle kan şekeri seviyelerinin kontrol altında tutulması gerekir. Ardından yara bakımı için her gün düzenli olarak diyabetik ayak pansumanı yapılmalıdır. Bu pansumanın amacı yeni deri hücrelerinin oluşumu için uygun ortamın yaratılmasıdır. Bu süreçte yaranın nemli ve kapalı tutulması da önemlidir. Yaranın salinle temizlenmesi, ardından doktor tarafından reçete edilen jel veya antibiyotikli merhemler sürülerek temiz bir gazlı bezle sarılması gerekir.

İlerlemiş diyabetik ayak yaralarında uzuv kaybını önlemek için debridman gibi yöntemlerin uygulanması gerekebilir. Diyabetik ayak yarası bakımında ayakların düzenli olarak kontrol edilmesi, uygun ve rahat ayakkabılar tercih edilmesi ve yeni yara oluşup oluşmadığının gözlemlenmesi de oldukça önemlidir.

Ev Konforunda Yara Bakım Hizmeti

Kronik yara bakımı sağlık açısından oldukça önemlidir. Bu nedenle kronik yarası olan bireylerin düzenli olarak kontrol ve yara bakımı yaptırmaları gerekir. Siz de kendiniz ya da bir yakınınız için yara bakım hizmetine ihtiyaç duyuyorsanız 360 Sağlık'tan evde yara bakım hizmeti alabilirsiniz. Deneyimli sağlık profesyonelleri tarafından verilen yara bakım hizmetini evinizin konforunda alarak yaraların iyileşme sürecinizi hızlandırabilirsiniz.