Bilimsel adı Plantago olan sinir otu Plantaginacaeae familyasına bağlı bir bitki cinsidir. Sinir otu halk arasında damar otu, yara otu, çıban otu, sinirli ot olarak da bilinen bir bitkidir. Sulak alanları oldukça sever ancak iklim koşullarına dayanıklılığıyla bilinir bu sebeple de ülkemizde ve hemen her yerde kendiliğinden yetiştiğini görebilirsiniz. Yol kenarındaki arazilerde, kırlarda genişçe yaprakları ve yaprakların boyunu aşan tohumlarıyla kolayca tanıyabilirsiniz. Yapraklarında belirgin damarları ve damar yollarına iyileştirici etkisi olduğu için de halk arasında damar otu adını almıştır. Geçmişi çok eskiye dayanan sinir otuna geleneksel tıpta sıklıkla başvurulurken, kozmetik ve ilaç sektöründe de sıklıkla kullanılır.
Geçmişi çok eskiye dayanan sinir otunun Amerika, Avrupa ve Asya’da 4000 yıllık bir tarihinin olduğu bilinen sinir otuna içerisindeki magnezyum, demir, kalsiyum, potasyum gibi minareller ve vitaminler; faydalarından dolayı geleneksel tıpta sıklıkla başvuruluyor. Bunun yanında kozmetik sektöründe ve ilaç sanayinde sıklıkla kullanıldığını biliyoruz.
Sinir Otunun Faydaları Nelerdir?
- Sinir otu A,C ve K vitamini; magnezyum, demir, kalsiyum, potasyum gibi birçok mineral ve vitamini içerir. Antibakteriyel ve enflamasyon giderici özellikleri ile de bazı hastalıkların tedavisinde önemli rol oynar. Birçok alanda kullanılan sinir otunun faydalarını şu şekilde sayabiliriz:
- Sinir otundan yapılan çayın tansiyon düşürücü etkisi vardır. *Düşük tansiyon şikayeti olanların kullanmaması önerilir.
- Kış aylarında soğuk algınlığına karşı korur ve çabuk iyileşmeyi sağlar.
- Balgam söktürücü, öksürük giderici etkisi vardır.
- Yaralar üzerinde iyileştirici etkisi vardır: Hem yaraların hem çıbanların iyileşmesini kolaylaştırır.
- Sinir otundaki psyllium, huzursuz bağırsak sendromu, ishal, kabızlık ve hemoroid gibi hastalıkların tedavisinde de kullanılır.
- Sinir otunun aynı zamanda idrar söktürücü etkisi de vardır.
- Sinir otu özellikle antibakteriyel ve imflamatuar olduğundan cilt sağlığı için de önemli bir bitkidir. Hücrelerin yenilenmesine yardımcı olduğu düşünüldüğünden kozmetik sektöründe de gençleştirici kremler ve kırışıklık karşıtı kürler için sıklıkla kullanılır.
- Sinir otunun yaprakları sivilce, siyah nokta ve akne gibi ciltteki lekelerin giderilmesinde de kullanılabilir.
- Sinir otunun çözünür lifleri, kolesterol ve lipid emilimini önlemeye yardımcı olur. Antioksidan özelliği sayesinde damar tıkanıklığını önlemede yardımcı olur.
- Yapraklarını lapa şeklinde uyguladığınızda arı sokmalarını, böcek ısırıklarını yatıştırır.
- Göğsü yumuşatıcı etkisi sayesinde nefes darlığının giderilmesine de yardımcı olur.
- Düzenli kullanımda vücuttaki toksinlerin atılmasını sağlar.
Sinir Otu Nasıl Kullanılır?
Sinir otunu çiğ ya da pişmiş olarak yiyebilir, çayını tüketebilirsiniz. Bu kullanımlara başvurmadan önce doktorunuza danışmanız önerilir.
Böcek ısırıklarını, arı sokmasını yatıştırmak için lapa şeklinde uygulayabilirsiniz. Sinir otu yapraklarını ezip kaşıntıyı veya tahrişi gidermek için lapayı bölgeye uygulayabilirsiniz.
Yüzdeki akne,çıban, siyah noktaları gidermek için kür haline getirerek cilt maskesi oluşturabilirsiniz.
Yaprakları açık yaraların iltihabını almakta faydalıdır.
Sinir otu; diş ağrısı, ağız kokusu, ağız yaraları, diş eti iltihabı, bademcik iltihabı için de sıklıkla kullanılır. Damar otu yapraklarının ezilerek suyunun çıkartılması veya kaynatılıp soğuyan suyla gargara yapmak bu sorunlara yardımcı olur.
Çayının solunum yolu enfeksiyonları, mide ağrılarına iyi geldiği düşünülür. Yaprakları ezip üzerine sıcak su ekleyerek yaklaşık 15 dakika demlendikten sonra çayını tüketebilirsiniz.
Yapraklarını çiğ veya pişmiş yiyebilirsiniz. Bu sebeple de onları yemeklere süs veya malzeme olarak ekleyebilirsiniz. Yemeden önce güzelce temizleyip yıkadığınızdan emin olun. Eski yapraklar genelde daha sert, yeni yapraklar daha yumuşaktır. Taze yaprakları salatalarınızda kullanabilirsiniz.
Bir fincan kaynar suya bir çay kaşığı sinir otu ya da 2-3 yaprak taze sinir otundan atıp 5 dakika demlenmesini bekledikten sonra çayınızı süzerek içebilirsiniz.
Sinir Otunun Zararları Nedir?
Her bitkinin olduğu gibi sinir otunun da faydalarının yanında fazla ve bilinçsiz kullanımda zararları da bulunur.
Hamilelik ve emzirme dönemindeki kadınlar kullanımdan kaçınmalıdır. Alerjik ve hassas bünyeli olanlar doktoruna danışmadan kullanmamalıdır.
Fazla tüketmek kan basıncının düşmesine ve ishale sebep olabilir.
Sinir otunun ana tohumlarından elde edilen lif takviyeleri, zaman zaman sindirim sorunlarına yol açabilir.